آش گوجه فرنگی

آش گوجه فرنگی فراتر از یک غذای ساده پلی است به خاطرات کودکی و طعم های اصیل ایرانی. این آش که در هر گوشه از ایران با رنگ و بویی متفاوت طبخ می شود نه تنها یک وعده غذایی کامل است بلکه نمادی از دورهمی های خانوادگی و سفره های پرمهر است. اما چرا آش گوجه فرنگی تا این حد محبوب است؟

شاید پاسخ در سادگی و در دسترس بودن مواد اولیه آن باشد. گوجه فرنگی برنج حبوبات و سبزیجات معطر موادی هستند که به راحتی در هر خانه ای یافت می شوند و با ترکیب آن ها می توان یک آش خوشمزه و مقوی تهیه کرد. اما راز اصلی این آش در تنوع بی نظیر آن است. از آش گوجه فرنگی تبریزی با عطر نعناع داغ گرفته تا آش گوجه فرنگی همدانی با طعم ترش آبغوره هر کدام تجربه ای متفاوت و لذت بخش را ارائه می دهند.

در این میان سوالاتی نیز برای علاقه مندان به این آش مطرح می شود. چگونه می توان یک آش گوجه فرنگی لعاب دار و خوشرنگ تهیه کرد؟ چه نوع سبزیجاتی برای این آش مناسب هستند؟ و یا اینکه آیا می توان این آش را با گوشت قلقلی نیز تهیه کرد؟ در این مقاله به تمامی این سوالات پاسخ خواهیم داد و شما را با طرز تهیه انواع آش گوجه فرنگی و فوت وفن های مربوط به آن آشنا خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید تا سفری به دنیای رنگارنگ آش گوجه فرنگی داشته باشیم.

نگاهی سریع به روش پخت

پخت آش گوجه فرنگی با وجود تنوع در دستور پخت اصول کلی یکسانی دارد. در ابتدا حبوبات مورد استفاده (مانند لوبیا چشم بلبلی عدس یا نخود) باید به خوبی خیسانده و پخته شوند تا نفخ آن ها گرفته شده و به راحتی نرم شوند. سپس پیاز داغ به عنوان پایه اصلی طعم آش تهیه شده و با ادویه هایی مانند زردچوبه تفت داده می شود. گوجه فرنگی که رکن اصلی این آش است به صورت پوره یا رنده شده به پیاز داغ اضافه شده و تفت داده می شود تا رنگ و طعم آن به خوبی آزاد شود. در ادامه برنج یا بلغور (بسته به نوع آش) به همراه حبوبات پخته شده به مواد اضافه شده و با آب یا آب گوشت پخته می شوند. در نهایت سبزیجات معطر و چاشنی هایی مانند نعناع داغ و آبغوره به آش اضافه شده و اجازه داده می شود تا آش به خوبی جا بیفتد و طعم ها با هم ترکیب شوند. این روش کلی با کمی تغییر در مواد اولیه و ادویه ها می تواند منجر به تهیه انواع مختلف آش گوجه فرنگی با طعم های متفاوت شود.

مواد اولیه آش گوجه

مواد اولیه آش گوجه فرنگی بسته به نوع و دستور پخت آن می تواند کمی متفاوت باشد. اما به طور کلی مواد اصلی و ضروری برای تهیه این آش عبارتند از: گوجه فرنگی تازه و رسیده حبوبات (مانند لوبیا چشم بلبلی عدس نخود یا لپه) برنج یا بلغور سبزیجات معطر (مانند تره جعفری نعناع و گشنیز) پیاز ادویه ها (مانند زردچوبه فلفل سیاه و نمک) و چاشنی ها (مانند نعناع داغ آبغوره و رب گوجه فرنگی). کیفیت و تازگی مواد اولیه تاثیر بسزایی در طعم نهایی آش دارد. برای مثال استفاده از گوجه فرنگی های آبدار و شیرین می تواند طعم آش را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. همچنین انتخاب سبزیجات معطر تازه و خوش عطر می تواند عطر و طعم بی نظیری به آش ببخشد. در انتخاب حبوبات نیز توجه به کیفیت و تازگی آن ها حائز اهمیت است. استفاده از حبوبات کهنه و سفت می تواند زمان پخت آش را طولانی کرده و طعم آن را تحت تاثیر قرار دهد.

مراحل تهیه آش گوجه فرنگی

تهیه آش گوجه فرنگی شامل چند مرحله اصلی است که هر کدام نقش مهمی در طعم و کیفیت نهایی آش دارند. این مراحل عبارتند از آماده سازی حبوبات تفت دادن پیاز افزودن رب گوجه فرنگی (در صورت تمایل) افزودن برنج و حبوبات افزودن گوجه فرنگی افزودن سبزی آش افزودن نعنا داغ و چاشنی ها و پخت نهایی. در ادامه هر یک از این مراحل را به تفصیل شرح خواهیم داد:

آماده سازی حبوبات

آماده سازی حبوبات اولین و یکی از مهم ترین مراحل در تهیه آش گوجه فرنگی است. حبوبات مورد استفاده در آش (مانند لوبیا چشم بلبلی عدس نخود یا لپه) باید به خوبی پاک شده و شسته شوند. سپس آن ها را به مدت حداقل 8 ساعت (و ترجیحاً یک شب) در آب خیس کنید. این کار باعث می شود که حبوبات نرم شده و نفخ آن ها گرفته شود. در طول مدت خیساندن بهتر است چند بار آب حبوبات را عوض کنید. پس از خیساندن حبوبات را به صورت جداگانه در قابلمه های جداگانه بپزید تا نرم شوند. توجه داشته باشید که زمان پخت حبوبات بسته به نوع آن ها متفاوت است. برای مثال عدس زمان پخت کمتری نسبت به لوبیا چشم بلبلی دارد. پس از پخت حبوبات را آبکش کرده و کنار بگذارید.

تفت دادن پیاز

تفت دادن پیاز یکی دیگر از مراحل مهم در تهیه آش گوجه فرنگی است. برای این کار پیازها را به صورت نگینی خرد کرده و در یک قابلمه مناسب با مقداری روغن تفت دهید. حرارت باید ملایم باشد تا پیازها به آرامی سرخ شده و طلایی رنگ شوند. تفت دادن پیاز به آرامی باعث می شود که طعم و عطر پیاز به خوبی آزاد شده و به آش منتقل شود. در حین تفت دادن پیاز می توانید مقداری زردچوبه نیز به آن اضافه کنید. زردچوبه علاوه بر رنگ زیبا خواص ضد التهابی نیز دارد. پس از اینکه پیازها طلایی رنگ شدند آن ها را از قابلمه خارج کرده و کنار بگذارید.

افزودن رب گوجه فرنگی

افزودن رب گوجه فرنگی یک مرحله اختیاری در تهیه آش گوجه فرنگی است. اگر می خواهید آش شما رنگ و طعم قوی تری داشته باشد می توانید مقداری رب گوجه فرنگی را به پیاز داغ اضافه کرده و تفت دهید. برای این کار رب گوجه فرنگی را به همراه مقداری روغن در قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم تفت دهید. تفت دادن رب گوجه فرنگی باعث می شود که طعم خامی آن گرفته شده و رنگ آن باز شود. توجه داشته باشید که رب گوجه فرنگی را بیش از حد تفت ندهید زیرا ممکن است تلخ شود. پس از اینکه رب گوجه فرنگی به خوبی تفت داده شد آن را به پیاز داغ اضافه کرده و مخلوط کنید.

افزودن برنج و حبوبات

پس از آماده سازی پیاز داغ و رب گوجه فرنگی (در صورت تمایل) نوبت به افزودن برنج و حبوبات می رسد. برای این کار برنج را به خوبی شسته و به همراه حبوبات پخته شده به قابلمه اضافه کنید. مقدار برنج و حبوبات بستگی به غلظت مورد نظر شما دارد. اگر می خواهید آش شما غلیظ تر باشد مقدار برنج و حبوبات را بیشتر کنید. پس از افزودن برنج و حبوبات مقداری آب یا آب گوشت به قابلمه اضافه کنید. مقدار آب یا آب گوشت باید به اندازه ای باشد که روی برنج و حبوبات را بپوشاند. سپس حرارت را زیاد کنید تا آب به جوش آید. پس از جوش آمدن آب حرارت را کم کرده و اجازه دهید تا برنج و حبوبات به آرامی پخته شوند.

افزودن گوجه فرنگی

گوجه فرنگی رکن اصلی آش گوجه فرنگی است و افزودن آن به آش طعم و رنگ بی نظیری به آن می بخشد. برای این کار گوجه فرنگی ها را به خوبی شسته و پوست آن ها را بگیرید. سپس آن ها را به صورت رنده شده یا پوره شده به قابلمه اضافه کنید. اگر می خواهید آش شما بافت یکدست تری داشته باشد می توانید از پوره گوجه فرنگی استفاده کنید. اما اگر می خواهید تکه های گوجه فرنگی در آش دیده شوند می توانید از گوجه فرنگی رنده شده استفاده کنید. پس از افزودن گوجه فرنگی مواد را به خوبی مخلوط کرده و اجازه دهید تا گوجه فرنگی نیز به آرامی پخته شود.

افزودن سبزی آش

سبزی آش عطر و طعم بی نظیری به آش گوجه فرنگی می بخشد. برای تهیه آش گوجه فرنگی معمولاً از سبزیجاتی مانند تره جعفری نعناع و گشنیز استفاده می شود. مقدار هر کدام از این سبزیجات بستگی به ذائقه شما دارد. برای مثال اگر طعم نعناع را بیشتر دوست دارید می توانید مقدار آن را بیشتر کنید. سبزیجات را به خوبی شسته و خرد کنید. سپس آن ها را به قابلمه اضافه کرده و با سایر مواد مخلوط کنید. پس از افزودن سبزیجات حرارت را کم کرده و اجازه دهید تا سبزیجات نیز به آرامی پخته شوند.

افزودن نعنا داغ و چاشنی ها

افزودن نعنا داغ و چاشنی ها آخرین مرحله در تهیه آش گوجه فرنگی است. برای تهیه نعنا داغ مقداری روغن را در یک تابه کوچک ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید. سپس مقداری نعناع خشک را به روغن اضافه کرده و تفت دهید. توجه داشته باشید که نعناع خشک را بیش از حد تفت ندهید زیرا ممکن است بسوزد و تلخ شود. پس از اینکه نعناع داغ آماده شد آن را به همراه سایر چاشنی ها (مانند آبغوره نمک و فلفل) به قابلمه اضافه کرده و مواد را به خوبی مخلوط کنید. مقدار هر کدام از چاشنی ها بستگی به ذائقه شما دارد.

پخت نهایی

پس از افزودن تمامی مواد حرارت را کم کرده و اجازه دهید تا آش به آرامی پخته شود و جا بیفتد. زمان پخت نهایی آش بستگی به غلظت مورد نظر شما دارد. اگر می خواهید آش شما غلیظ تر باشد باید زمان بیشتری به آن اختصاص دهید. در طول مدت پخت نهایی بهتر است هر چند دقیقه یک بار آش را هم بزنید تا ته نگیرد. پس از اینکه آش به غلظت مورد نظر رسید آن را از روی حرارت برداشته و در ظرف مناسب سرو کنید. آش گوجه فرنگی را می توانید با نعنا داغ پیاز داغ و کشک تزیین کنید.

آش گوجه فرنگی تبریزی

آش گوجه فرنگی تبریزی یکی از محبوب ترین انواع آش گوجه فرنگی در ایران است. این آش با طعم ترش و ملس خود طرفداران زیادی دارد. برای تهیه آش گوجه فرنگی تبریزی از موادی مانند گوجه فرنگی برنج لوبیا چشم بلبلی سبزیجات معطر (مانند تره و جعفری) پیاز ادویه ها و چاشنی ها (مانند غوره و آبغوره) استفاده می شود. یکی از ویژگی های منحصر به فرد آش گوجه فرنگی تبریزی استفاده از غوره در آن است. غوره طعم ترش و ملسی به آش می بخشد که بسیار لذیذ است. همچنین در برخی از دستور پخت های آش گوجه فرنگی تبریزی از گوشت چرخ کرده قلقلی نیز استفاده می شود. گوشت قلقلی آش را مقوی تر و خوشمزه تر می کند.

آش گوجه فرنگی با رشته

آش گوجه فرنگی با رشته یکی دیگر از انواع آش گوجه فرنگی است که در برخی از مناطق ایران تهیه می شود. این آش شباهت زیادی به آش رشته دارد با این تفاوت که در آن از گوجه فرنگی نیز استفاده می شود. برای تهیه آش گوجه فرنگی با رشته از موادی مانند گوجه فرنگی رشته آش حبوبات (مانند لوبیا چیتی عدس و نخود) سبزیجات معطر (مانند تره جعفری و گشنیز) پیاز ادویه ها و چاشنی ها استفاده می شود. آش گوجه فرنگی با رشته یک غذای کامل و مقوی است که می تواند به عنوان یک وعده غذایی اصلی سرو شود. این آش به دلیل داشتن رشته انرژی زیادی دارد و برای افرادی که فعالیت بدنی زیادی دارند بسیار مناسب است.

آش گوجه با برنج

آش گوجه با برنج یکی از ساده ترین و در عین حال خوشمزه ترین انواع آش گوجه فرنگی است. برای تهیه این آش از موادی مانند گوجه فرنگی برنج پیاز ادویه ها و چاشنی ها استفاده می شود. در این نوع آش معمولاً از حبوبات استفاده نمی شود و برنج به عنوان ماده اصلی نشاسته ای به کار می رود. آش گوجه با برنج یک غذای سبک و کم کالری است که می تواند به عنوان یک وعده غذایی مناسب برای شام سرو شود. این آش به دلیل داشتن گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C است و برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است.

آش گوجه فرنگی با بلغور جو

آش گوجه فرنگی با بلغور جو یک نوع آش مقوی و سالم است که به جای برنج از بلغور جو در آن استفاده می شود. بلغور جو سرشار از فیبر و مواد مغذی است و برای افرادی که به دنبال یک غذای سالم و رژیمی هستند بسیار مناسب است. برای تهیه آش گوجه فرنگی با بلغور جو از موادی مانند گوجه فرنگی بلغور جو حبوبات (مانند عدس و لوبیا) سبزیجات معطر (مانند تره و جعفری) پیاز ادویه ها و چاشنی ها استفاده می شود. آش گوجه فرنگی با بلغور جو یک غذای کامل و سیر کننده است که می تواند به عنوان یک وعده غذایی اصلی سرو شود.

آش گوجه فرنگی با گوشت قلقلی

آش گوجه فرنگی با گوشت قلقلی یک نوع آش مقوی و خوشمزه است که در آن از گوشت چرخ کرده قلقلی شده استفاده می شود. گوشت قلقلی آش را مقوی تر و خوشمزه تر می کند و برای افرادی که به دنبال یک غذای پر پروتئین هستند بسیار مناسب است. برای تهیه آش گوجه فرنگی با گوشت قلقلی از موادی مانند گوجه فرنگی برنج یا بلغور حبوبات (مانند لوبیا چیتی و نخود) سبزیجات معطر (مانند تره و جعفری) پیاز ادویه ها چاشنی ها و گوشت چرخ کرده استفاده می شود. برای تهیه گوشت قلقلی گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده ادویه ها و آرد نخودچی مخلوط کرده و به صورت قلقلی های کوچک درآورید. سپس قلقلی ها را در روغن تفت داده و به آش اضافه کنید.

نکات و فوت وفن های طرز تهیه آش گوجه فرنگی

تهیه آش گوجه فرنگی با وجود سادگی فوت وفن های خاص خود را دارد که رعایت آن ها می تواند به بهبود طعم و کیفیت نهایی آش کمک کند. در ادامه به برخی از این نکات و فوت وفن ها اشاره خواهیم کرد:

روش لعابدار شدن آش گوجه فرنگی

برای لعابدار شدن آش گوجه فرنگی می توانید از چند روش استفاده کنید. یکی از این روش ها استفاده از برنج نیم دانه است. برنج نیم دانه نشاسته بیشتری نسبت به برنج کامل دارد و باعث می شود که آش لعاب بیشتری داشته باشد. روش دیگر استفاده از آرد برنج است. برای این کار مقداری آرد برنج را با آب سرد مخلوط کرده و به آش اضافه کنید. آرد برنج باعث غلیظ شدن و لعابدار شدن آش می شود. همچنین می توانید از سیب زمینی نیز برای لعابدار شدن آش استفاده کنید. برای این کار یک عدد سیب زمینی را پوست گرفته و رنده کنید. سپس آن را به آش اضافه کرده و اجازه دهید تا بپزد و له شود. سیب زمینی به دلیل داشتن نشاسته باعث غلیظ شدن و لعابدار شدن آش می شود.

خوشرنگ شدن آش گوجه فرنگی

برای خوشرنگ شدن آش گوجه فرنگی می توانید از رب گوجه فرنگی استفاده کنید. برای این کار مقداری رب گوجه فرنگی را در روغن تفت داده و به آش اضافه کنید. تفت دادن رب گوجه فرنگی باعث می شود که رنگ آن باز شده و آش شما رنگ زیباتری داشته باشد. همچنین می توانید از پوره گوجه فرنگی نیز برای خوشرنگ شدن آش استفاده کنید. برای این کار گوجه فرنگی ها را پوست گرفته و پوره کنید. سپس پوره گوجه فرنگی را به آش اضافه کرده و اجازه دهید تا بپزد. استفاده از گوجه فرنگی های رسیده و قرمز نیز می تواند به خوشرنگ شدن آش کمک کند. همچنین می توانید در هنگام تفت دادن پیاز مقداری زردچوبه نیز به آن اضافه کنید. زردچوبه علاوه بر رنگ زیبا خواص ضد التهابی نیز دارد.

خواص مصرف آش گوجه فرنگی

آش گوجه فرنگی علاوه بر طعم لذیذ خواص بسیاری نیز دارد. این آش به دلیل داشتن گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. همچنین گوجه فرنگی دارای آنتی اکسیدان هایی است که می توانند از بدن در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کنند. حبوبات موجود در آش گوجه فرنگی منبع خوبی از پروتئین و فیبر هستند. پروتئین برای ساخت و ترمیم بافت های بدن ضروری است و فیبر به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند. سبزیجات معطر موجود در آش گوجه فرنگی نیز خواص بسیاری دارند. برای مثال نعناع دارای خواص ضد التهابی و ضد اسپاسم است و گشنیز می تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند. به طور کلی آش گوجه فرنگی یک غذای کامل و مقوی است که می تواند به حفظ سلامتی بدن کمک کند.

خواص آش گوجه فرنگی چیست؟

آش گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C آنتی اکسیدان ها پروتئین و فیبر است که به تقویت سیستم ایمنی بهبود گوارش و محافظت از بدن در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کند.

چطور آش گوجه خوشمزه ای درست کنیم؟

برای تهیه آش گوجه خوشمزه از مواد اولیه تازه و باکیفیت استفاده کنید حبوبات را به خوبی خیسانده و بپزید پیاز داغ را به آرامی سرخ کنید و از سبزیجات معطر تازه بهره ببرید.

برای خوش بو شدن آش گوجه چه کاری انجام دهیم؟

برای خوش بو شدن آش گوجه از سبزیجات معطر مانند تره جعفری نعناع و گشنیز استفاده کنید و در انتهای پخت مقداری نعناع داغ به آن اضافه کنید.

سبزی آش گوجه فرنگی شامل چیست؟

سبزی آش گوجه فرنگی معمولاً شامل تره جعفری نعناع و گشنیز است. مقدار هر کدام از این سبزیجات بستگی به ذائقه شما دارد.

چه حبوباتی در آش گوجه فرنگی استفاده می شود؟

در آش گوجه فرنگی معمولاً از حبوباتی مانند لوبیا چشم بلبلی عدس نخود یا لپه استفاده می شود. انتخاب نوع حبوبات بستگی به نوع آش و ذائقه شما دارد.