سازوکار منطقه ای ۳+۳ در استانبول؛ گره صلح باکو-ایروان کجاست؟

به گزاش جیرو نشست سازوکار مشورتی منطقه ای ۳+۳ که متشکل از کشورهای ایران روسیه ترکیه و جمهوری آذربایجان ارمنستان و گرجستان است سومین دور از گفت وگوهای کشورهای همسایه در منطقه قفقاز است که امروز جمعه در استانبول و با مشارکت وزرای امور خارجه جمهوری آذربایجان ارمنستان ایران و روسیه برگزار می شود.

مهم ترین هدفی که کشورهای عضو ۳+۳ دنبال می کنند برقراری صلح و ثبات میان ۲ کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان است که موارد اختلافی بسیاری دارند اعضای این فرمت معتقد هستند که مسائل منطقه ای باید توسط کشورهای منطقه حل و فصل شود.

گرجستان به رغم این که در نشست های قبلی هم دعوت شده بود اما اعلام کرد که به دلیل اختلاف با روسیه در این جلسات شرکت نمی کند و برای حضور در سومین نشست ۳+۳ نیز سخنگوی وزارت خارجه این کشور صراحتا اعلام کرد که گرجستان در نشست ۳+۳ در استانبول شرکت نمی کند.

«هاکان فیدان» وزیر امور خارجه ترکیه در نشستی با اعلام اینکه نشست مذکور در استانبول برگزار می شود اظهار داشت: «ما به همکاری و رایزنی درباره مسائل قفقاز جنوبی با کشورهای منطقه در چارچوب ابتکار ۳+۳ ادامه می دهیم. امیدوارم سومین نشست این مجمع در ۱۸ اکتبر در استانبول برگزار شود. وزرای امور خارجه آذربایجان ارمنستان ایران و روسیه در این نشست شرکت خواهند کرد.»

ایران باید از ابتکار ۳+۳ استفاده کند

«سید محمدرضا دماوندی» در گفت وگو با جیرو در ارزیابی خود از برگزاری نشست ۳+۳ با توجه به شرایط قفقاز جنوبی گفت: در اصل ۳+۳ به منظور کمک به صلح و ثبات منطقه تشکیل شده اما گرجستان به عنوان یکی از اضلاع سه گانه این فرمت تمایلی برای شرکت در این نشست ندارد و اعلام کرده که در نشست ۳+۳ در استانبول شرکت نمی کند به نظر این کار نفس شکل گیری ۳+۳ را زیر سوال می برد. اگر عدم حضور گرجستان ادامه داشته باشد باید عنوان این گروه به ۲+۳ تغییر پیدا کند اما اگر علت این اقدام گرجستان روشن شود بسیاری از سوالات پاسخ داده می شود.

وی تصریح کرد: شاید چنین تصور شود که در این مجموعه منطقه ای همسایگی با ترکیه جمهوری آذربایجان و ارمنستان از یک طرف و حضور روسیه در این فرمت از سوی دیگر این احساس برای گرجستان ایجاد کرده که وزنی برای شرکت در این مذاکرات ندارد. 

این کارشناس مسائل قفقاز همچنین بیان کرد: وزیر خارجه ترکیه در سخنان خود تاکید کرد که ۳+۳ از آن جایی برای ما اهمیت دارد که مسائل توسط کشورهای منطقه حل شود کشورها در این نشست با اعتقاد قلبی و باور به این جمله که مسائل و مشکلات به صورت منطقه ای حل می شود شرکت می کنند. 

دماوندی با اشاره به این که ارمنستان و جمهوری آذربایجان در حالت نیمه جنگی قرار دارند و هر روز مطالبی را بیان می کنند که ممکن است دوباره شاهد تحرکات  نظامی باشیم گفت: در واقع باید میزان اثربخشی و کارایی ۳+۳ را در صحنه میدان سنجید که آیا این فرمت قادر است معضل بزرگ منطقه میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان را حل کند و توانایی این کار را دارد یا خیر؟ به هر حال خیلی سخت است. 

وی یادآور شد: فراموش نکنیم ترکیه به عنوان کشور عضو ناتو یکسری مسئولیت هایی دارد و به نوعی ترکیه ناتو است و می تواند معرف و ایفاگر نقش پنهان ناتو در منطقه باشد آن هم در جریان مذاکراتی که کشورهای منطقه در آن حضور دارند. 

این کارشناس مسائل قفقاز همچنین افزود: در فرمت ۳+۳ ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران باید از این ابتکار و فرصت استفاده کرده و اثربخشی آن برای حل مسائل منطقه در درازمدت را نبینیم زیرا این فرمت در بازه زمانی طولانی اثر و کارایی اولیه را ندارد.

دالان ادعایی زنگزور گره صلح باکو-ایروان

دماوندی درباره این که آیا در سومین نشست ۳+۳ کشورهای شرکت کننده امکان نتیجه گیری برای توافق نهایی صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان وجود دارد؟ گفت: بعید است زیرا بحث مذاکرات ارمنستان و جمهوری آذربایجان یک گره قابل توجه دارد و آن مساله دالان ادعایی زنگزور است که نقطه کلیدی و اساسی در به سرانجام رسیدن صلح ایروان و باکو به شمار می رود؛ اگر غیر از این بود در مورد سایر موضوعات به تفاهم می رسیدند. 

وی در پایان گفت: موضوع دالان مساله ای اساسی و لاینحل باقی مانده است بعید به نظر می رسد که در این نشست کشورهای شرکت کننده در این باره هم بتوانند به جمع بندی برسند زیرا این موضوع بازیگران فرامنطقه ای هم دارد. 

پایان خبر جیرو