مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با هشدار نسبت به پشه آیدس و بیماری «تب دانگ» بویژه در کشورهای حاشیه خلیج فارس، به مسافران این کشورها توصیه کرد که هنگام بازگشت به کشور و در صورت بروز تب یا سایر علایم بیماری تب دانگ، بلافاصله به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند.
دکتر فرشید رضایی در گفت وگو با جیرو، در واکنش به اخباری در فضای مجازی مبنی بر ابتلای برخی مسافران ایرانی به «تب دانگ» در پی سفر به کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت: با توجه به این شرایط ضروری است درباره این بیماری ویروسی و راه های پیشگیری از ابتلا به آن برای مسافران بین المللی مطالب بیشتری ارایه شود و اطلاع رسانی لازم صورت گیرد.
پشه آیدس؛ عامل انتقال تب دانگ
وی درباره «تب دانگ» و چگونگی بروز و علایم آن به جیرو افزود: تب دانگ، یک بیماری ویروسی است که بر خلاف بسیاری از بیماری های ویروسی دیگر، از راه تنفس و دست آلوده منتقل نمی شود؛ بلکه راه انتقال تب دانگ «نیش پشه» است؛ پشه هایی که به نام «آیدس» “Aedes” شناخته می شوند و چند سالی است که به سواحل خلیج فارس رسیده اند.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه پشه های آیدس طی روز برای گزش فعال تر هستند، خاطرنشان کرد: آیدس به دلیل نقطه ها و خطوط ظریف سفید روی بدن شان، ظاهری راه راه دارند و از پشه های شب گز معمولی قابل تشخیص هستند. اگرچه این پشه از نظر ظاهری متفاوت است، اما برای تشخیص دقیق این پشه به طور حتم باید کارشناسان خبره حشره شناسی نظر قطعی دهند. نکته مهم و اساسی این است که تا زمانی که پشه ها به ویروس آلوده نشوند به تنهایی خطری ندارند؛ به طور مثال، پشه آیدس مهاجم در سواحل دریای سیاه ترکیه حضور دارد اما به ویروس آلوده نشده اند. گزش پشه آیدس در سواحل دریای سیاه ترکیه فقط خارش و درد دارد و بیماری ایجاد نمی کند.
مسافران این کشورها نکات بهداشتی را رعایت کنند
رضایی درباره موارد پشه آیدس در کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر امارات و قطر گفت: پشه های آیدس در کشورهای قطر و امارات پس از نیش زدن بیماران، به ویروس مبتلا شده اند و نیش شان بیماری زا شده است. پشه های گزارش شده در کشورهای امارات متحده عربی، عمان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویروس آلوده هستند در حالی که آلودگی ویروسی نیش پشه ها در کشورهای ترکیه و گرجستان تا کنون گزارش نشده است.
وی گفت: در مجموع کشورهایی همچون تایلند، هندوستان، مالزی و امارات متحده عربی جزو کشورهای توریستی هستند و موارد بسیاری از بیماری ویروسی تب دانگ را طی سال مشاهده می کنند و پشه های آلوده به ویروس دارند.
رضایی درباره خطری که ممکن است مسافران این کشورها را تهدید کند، اظهار کرد: در حال حاضر، هموطنانی که به ترکیه سفر می کنند از نظر تب دانگ با خطری مواجه نمی شوند و در واقع مسافرانی که به کشورهای آلوده سفر کنند و نکات بهداشتی سفر را رعایت نکنند، در معرض آلودگی قرار دارند.
وی درباره افراد در معرض خطر بیماری تب دانگ نیز توضیح داد: به صورت تقریبی، نیمی از جمعیت دنیا (چهار میلیارد نفر) در کشورها و مناطقی زندگی می کنند که امکان ابتلا به بیماری ویروسی تب دانگ بر اثر گزش پشه های آیدس وجود دارد. به دلیل اینکه مسافرانی که به این کشورها سفر می کنند نیز در خطر گزش این پشه و ابتلا به بیماری های ویروسی منتقله از آن قرار می گیرند، ضرورت دارد قبل از سفرهای بین المللی با پزشک یا منابع معتبر، اطلاعات بیشتری در مورد بیماری های کشور مقصد کسب کنند. همچنین آژانس های مسافرتی و خطوط هوایی، آموزش های لازم را در زمان تهیه بلیط و شروع سفر به مسافران ارایه دهند.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه احتمال ابتلا به بیماری دانگ در تمام فصول سال یکسان نیست، افزود: هر چند پشه آیدس مهاجم در بسیاری کشورهای اروپایی، آمریکایی، آفریقایی و آسیایی و به ویژه آسیای دور و سواحل خلیج فارس وجود دارد، اما شانس ابتلا به بیماری دانگ در تمام فصول سال یکسان نیست؛ بنابراین ضرورت دارد پیش از آغاز سفر درباره این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کرد.
چرایی افزایش پشه آیدس در مناطق استوایی
رضایی درباره چرایی افزایش پشه آیدس در مناطق استوایی اظهار کرد: یکی از دلایل افزایش تکثیر پشه ها در مناطق استوایی، تغییرات آب و هوایی مانند پدیده «ال نینو» و بارندگی های شدید است. آیدس به تخم گذاری در آب های شیرین مانند آب کوزه یا آب باران تمایل دارد. پس از بارندگی های شدید، پشه آیدس در ظروف و اشیایی که آب باران در آن جمع می شود، تخم گذاری می کند و احتمال گزش و انتقال بیماری افزایش می یابد؛ دقیقا مانند اتفاقی که در امارات متحده عربی در پاییز سال قبل یا بهار امسال رخ داد.
وی درباره تاثیر شرایط آب وهوایی بر افزایش پشه آیدس گفت: سال 2023، حدود 60 هزار بیمار تب دانگ در کشور اندونزی گزارش شده که اهمیت بارندگی ها و شرایط آب وهوایی در افزایش بیماران را نشان می دهد. افزایس بارندگی ها در سطح جهان و به ویژه پاکستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سال 1398 و سال های پس از آن به افزایش تکثیر این پشه و همه گیری ساکنان این کشورها و مسافران بین المللی به تب دانگ شد.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: اگرچه هندوستان، تایلند، مالزی، اندونزی جزو مناطق توریستی و مخاطره آمیز از نظر گزش پشه آیدس و ابتلا به بیماری دانگ محسوب می شوند، اما طغیان های اخیر در کشورهای عربی همسایه به ویژه امارات متحده عربی طی ماه ها و سال های اخیر برای مسافران به ویژه تاجران و افرادی که نیاز دارند مکررا به این کشور مسافرت کنند و روزها، هفته ها و شاید ماه ها اقامت داشته باشند، خطر جدید دارد.
رضایی درباره شیوع تب دانگ در سایر کشورها نیز گفت: موارد کمتری از بیماری دانگ در برخی کشورهای آسیایی گزارش شده یا محتمل است این بیماری وجود داشته باشد اما هنوز از آن مطلع نشده اند. کشورهایی نظیر ژاپن، هنگ کنگ، سنگاپور و منطقه کشمیر که از مناطق باران خیز به حساب می آیند، سالانه برای مبارزه با پشه ها و جلوگیری از تخم گذاری بسیار هزینه می کنند و علاوه بر هزینه علیه این پشه، موارد ابتلا و مرگ سالانه تب دانگ را گزارش می کنند.
راه های پیشگیری از تب دانگ
وی همچنین درباره راه های پیشگیری از تب دانگ به جیرو گفت: در ارتباط با بیرون رفتن در ساعات پرگزش روز یعنی قبل از طلوع آفتاب و هنگام طلوع آفتاب باید احتیاط ویژه کرد.
رضایی با بیان اینکه لباس های رنگ روشن، غیرچسبان، آستین بلند، شلوار بلند و پوشیدن جوراب از دیگر راه های پیشگیری از گزش به حساب می آید، اظهار کرد: به نظر می رسد رنگ های قرمز، مشکی و زرد جزو رنگ های مورد علاقه این پشه باشند.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: بخش هایی از پوست با لباس پوشیده نمی شود، برای این قسمت ها می توان فرآورده های دافع حشرات تایید شده و استاندارد که دارای یکی از مواد موثر مانند DEET (دی اتیل تولامید)، پیکاریدین، IR3535، روغن لیمو-اکالیپتوس، پارامنتان دیول باشد، استفاده کرد.
رضایی با اشاره به پرهیز از خوابیدن در فضای باز گفت: در صورت لزوم به خوابیدن در فضای باز به طور حتم باید از پشه بند به نحو مناسب استفاده کرد. اطمینان خاطر از توری درب و پنجره های محل سکونت نیز ضروری است.
وی درباره لزوم حفاظت از کودکان در برابر پشه آیدس نیز گفت: بهترین راه برای محافظت از کودکان نصب توری بر روی کالسکه و استفاده از لباس های پوشاننده و بلند است.
نکات احتیاطی درباره استفاده از مواد دافع حشرات
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره استفاده از مواد دافع حشرات گفت: از مواد دافع حشرات بر روی زخم، اطراف دهان و چشم می بایست اجتناب کرد. مواد دافع حشرات را ابتدا بر روی دست زده و سپس به صورت زد تا از ورود مواد به چشم و دهان جلوگیری شود. استفاده از مواد دافع حشرات بر روی مناطقی از پوست که با لباس پوشیده است، نیاز نیست.
رضایی با بیان اینکه مواد دافع حشرات که «دیت» دارند نباید برای کودکان کمتر از 2 ماه استفاده شود، اظهار کرد: مواد دافع حشرات دارای روغن لیمو-اکالیپتوس و پارامنتان دیول برای کودکان زیر 3 سال استفاده نشود.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه پیش از استفاده از مواد دافع حشرات می بایست به منظور اطمینان خاطر از عدم حساسیت، آن را یکبار امتحان کرد، افزود: مواد دافع حشرات با آب و تعریق شسته می شود؛ لذا بعد از تعریق، شنا کردن و دوش گرفتن باید مجددا از مواد دافع حشرات استفاده شود.
وی با بیان اینکه در صورت استفاده از ضد آفتاب یا کرم دیگر باید ابتدا سایر کرم ها و سپس روی آن از مواد دافع حشرات استفاده کرد، گفت: بعضی از ضد آفتاب ها دارای ماده دافع حشرات نیز هستند که می توان از آنها استفاده کرد.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره اسپری «پرمترین» اظهار کرد: پرمترین یک ماده دافع حشرات با بوی تند است که برای اسپری نمودن بر روی لباس استفاده می شود و نباید بر روی پوست استفاده شود. در صورت استفاده از اسپری پرمترین بر روی لباس خود دقت کنید که لباس کاملا خشک شود و سپس بپوشید.
توصیه های بهداشتی پس از بازگشت از سفر
رضایی با بیان اینکه در صورت بروز علایم تب یا سایر علایم بیماری تب دانگ می بایست بلافاصله به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کرد، گفت: به دلیل اینکه در برخی از شهرهای ساحلی ایران که پشه های غیرآلوده آیدس وجود دارد، ویروس دانگ می تواند از بیماران به پشه های غیرآلوده منتقل شده و آنها را آلوده کند، توصیه می شود بیمارانی که از سفر بازگشته اند، تا یک هفته از تردد غیرضروری در طول روز تا حدامکان خودداری کنند. در صورت ضرورت تردد روزانه بیماران، از لباس بلند و غیرچسبان و مواد دافع حشرات استفاده شود.
گفتنی است پیش از این دکتر عرشی – رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت نیز نسبت به این بیماری هشدار داده و تاکید کرد که هموطنانی که به تازگی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس سفر داشته و علایم تب دنگی دارند به مراکز بهداشتی مراجعه کنند.
وی علایم تب دنگی را تب بالا و سردرد شدید، درد پشت چشم، درد عضلات و مفاصل، حالت تهوع و بثورات پوستی، خونریزی از لثه یا سایر قسمت های بدن اعلام کرده بود.
پایان خبر جیرو
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "پشه آیدس و تب دانگ؛ توصیه وزارت بهداشت به مسافران کشورهای حاشیه خلیج فارس" هستید؟ با کلیک بر روی پزشکی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "پشه آیدس و تب دانگ؛ توصیه وزارت بهداشت به مسافران کشورهای حاشیه خلیج فارس"، کلیک کنید.
