کارشناسی بدون حضور طرفین

بله، کارشناسی بدون حضور یکی از طرفین دعوا یا حتی هر دو طرف، کاملاً امکان پذیر است. در بسیاری از پرونده های حقوقی و کیفری، کارشناس دادگستری می تواند نظر تخصصی خودش را ارائه بدهد، حتی اگر یکی از شما یا طرف مقابل تان در جلسه کارشناسی حضور نداشته باشید. البته این موضوع شرایط خاص خودش را دارد و به این معنی نیست که همیشه و در هر شرایطی غیبت شما بی اثر است یا حق اعتراض تان از بین می رود.

در دنیای شلوغ و پیچیده دادگاه ها، پای خیلی از پرونده ها به کارشناسی باز می شود. گاهی اوقات برای اینکه قاضی بتواند یک تصمیم درست و حسابی بگیرد، نیاز به نظر کارشناسی یک متخصص دارد؛ مثلاً در مورد ارزش یک ملک، علت یک تصادف، یا بررسی اسناد مالی. اینجاست که کارشناس های رسمی دادگستری وارد میدان می شوند. اما چی میشه اگه یکی از طرفین دعوا، یا حتی هر دو نفر، نتونن یا نخوان در جلسه کارشناسی حاضر بشن؟ آیا نبودن ما به معنی باطل شدن کل کارشناسیه؟ آیا حق و حقوق ما تو این وضعیت چی میشه؟ اینها سؤالاتی هست که ذهن خیلی از درگیران پرونده رو مشغول می کنه و اگه شما هم کنجکاوید که جوابش رو بدونید، جای درستی اومدید. بیایید با هم صفر تا صد ماجرا رو بررسی کنیم.

مبانی و اصول کارشناسی در نظام حقوقی ایران

حتماً شنیده اید که می گویند اثبات، بر عهده مدعی است. یعنی شما باید ادعای خودتان را ثابت کنید. اما گاهی اثبات بعضی چیزها آنقدر تخصصی می شود که از عهده قاضی هم خارج است. مثلاً قاضی نمی تواند تشخیص دهد که آیا یک ساختمان اصول مهندسی را رعایت کرده یا نه، یا امضای روی یک سند تقلبی است یا اصلی. اینجاست که پای کارشناسی به میان می آید.

کارشناس رسمی دادگستری کیست و چرا پایشان به پرونده باز می شود؟

کارشناس رسمی دادگستری در واقع یک متخصص باتجربه و آموزش دیده در یک رشته خاص (مثل عمران، حسابداری، پزشکی قانونی، خط و امضا و…) است که از طرف قوه قضائیه مجوز گرفته تا در پرونده ها نظر تخصصی خودش را به دادگاه بدهد. وظیفه اصلی کارشناس این است که با بی طرفی کامل، حقایق فنی یا تخصصی را بررسی کند و نتیجه اش را در قالب یک نظریه کارشناسی به دادگاه گزارش دهد. این نظریه برای قاضی خیلی مهم است و می تواند پایه و اساس حکمی باشد که صادر می شود. پس می بینید که نقش کارشناس چقدر حیاتی است.

چرا حضور ما در کارشناسی مهمه؟ اصل کلی و هدفش چیه؟

اصل کلی در تمام مراحل دادرسی، از جمله کارشناسی، این است که طرفین دعوا حق دارند حضور داشته باشند و از خودشان دفاع کنند. این حق دفاع یکی از مهم ترین حقوقی است که قانون برای همه ما در نظر گرفته است.

حضور شما در جلسه کارشناسی چند تا هدف مهم داره:

• ارائه توضیحات: شما می توانید جزئیات بیشتری از ماجرا را به کارشناس بگویید که شاید در اسناد پرونده نباشد.
• ارائه اسناد و مدارک جدید: فرصت دارید مدارک و مستنداتی را که فکر می کنید به کارشناسی کمک می کند، به کارشناس ارائه دهید.
• مشاهده و بررسی: می توانید ببینید کارشناس چه چیزهایی را بررسی می کند، به کجاها سر می زند و چه سؤالاتی می پرسد.
• پاسخ به سؤالات کارشناس: کارشناس ممکن است سؤالاتی داشته باشد که با پاسخ شما، ابهاماتش برطرف شود.

خلاصه اینکه حضور شما کمک می کند کارشناس با دید بازتر و اطلاعات کامل تری نظرش را بدهد و از طرفی، شما هم خیال تان راحت است که همه چیز تحت نظر بوده.

ابلاغ های کارشناسی؛ از ثنا تا پیامک (و آیا پیامک کافیه؟)

قبل از اینکه کارشناس بخواهد کارش را شروع کند، باید زمان و مکان کارشناسی را به هر دو طرف دعوا اطلاع بدهد. این اطلاع رسانی را ابلاغ می گویند. امروزه بیشتر ابلاغ ها به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا انجام می شود. یعنی وقتی دادگاه یا کارشناس تصمیم به انجام کارشناسی می گیرد، شما یک پیامک از سامانه ثنا دریافت می کنید که به شما اطلاع می دهد یک ابلاغ جدید برای شما صادر شده و باید به سامانه مراجعه کنید تا جزئیات را ببینید.

اما در مورد ابلاغ پیامکی (SMS) توسط خود کارشناس، یک بحث وجود دارد. طبق رویه قضایی و قوانین موجود، معمولاً ابلاغ های رسمی باید از طریق مراجع قانونی (مثل سامانه ثنا یا مامور ابلاغ) انجام شود تا اعتبار کامل داشته باشد. با این حال، در بعضی موارد ممکن است کارشناس به صورت تکمیلی یک پیامک هم به شما بفرستد تا حضور شما را یادآوری کند.

خیلی ها فکر می کنند اگر کارشناس فقط با یک پیامک معمولی (نه از طریق ثنا) زمان کارشناسی را اطلاع بدهد و ما حاضر نشویم، کارشناسی بی اعتبار است. اما این همیشه درست نیست. مهم این است که ابلاغ از طریق مرجع قانونی (مثلاً سامانه ثنا) به درستی انجام شده باشد. پیامک کارشناس فقط یک یادآوری است و جای ابلاغ رسمی را نمی گیرد.

نکته مهم این است که اگر ابلاغ صحیح و قانونی به شما رسیده باشد، حتی اگر کارشناس فقط یک یادآوری پیامکی کرده باشد (یا حتی نکرده باشد)، مسئولیت حضور یا عدم حضور با خود شماست. اگر ابلاغ ایراد قانونی داشته باشد (مثلاً به آدرس اشتباه فرستاده شده باشد یا در سامانه ثنا به درستی بارگذاری نشده باشد و شما از آن بی خبر مانده باشید)، آن وقت می توان به اعتبار کارشناسی ایراد گرفت. پس همیشه سامانه ثنا و پیامک های رسمی را چک کنید.

کارشناسی بدون حضور یکی از طرفین: معتبره یا نه؟

حالا می رسیم به سوال اصلی: اگر یکی از ما، یعنی خواهان یا خوانده، در جلسه کارشناسی حاضر نشدیم، تکلیف چیست؟ آیا نظر کارشناس باطل است؟ جوابش هم بله و هم نه! بستگی به شرایط دارد.

اصل کلی: غیبت شما همیشه به معنی بی اعتباری نظریه کارشناس نیست!

قانون آیین دادرسی مدنی ما در این مورد کاملاً روشن است. طبق ماده ۲۶۱ این قانون، اگر کارشناس تعیین شده باشد، حتی اگر یکی از طرفین در وقت مقرر حاضر نشوند، کارشناس می تواند کارش را انجام دهد و نظرش را ارائه کند. به زبان ساده تر، قانونگذار پیش بینی کرده که ممکن است یکی از طرفین بنا به دلایلی (موجه یا غیرموجه) در جلسه کارشناسی شرکت نکند و این غیبت نباید باعث توقف کار دادگستری شود. پس خودِ عدم حضور به تنهایی، دلیل بر بی اعتباری نظریه کارشناس نیست. مهم این است که شما از زمان کارشناسی باخبر شده باشید (یعنی ابلاغ صحیح صورت گرفته باشد).

خب، کی کارشناسی بدون حضور یکی از ما اوکیه؟

چند حالت وجود دارد که کارشناسی، حتی با غیبت یکی از طرفین، معتبر و قابل استناد است:

• ابلاغ صحیح و اطلاع طرف غایب: مهم ترین شرط این است که زمان و مکان کارشناسی به صورت قانونی و درست به طرف غایب اطلاع داده شده باشد. یعنی او از طریق سامانه ثنا یا ابلاغیه کتبی مطلع شده و از روی عمد یا بی توجهی حاضر نشده است.
• عدم نیاز ضروری به حضور طرف غایب: بعضی از کارشناسی ها نیازی به حضور یا توضیحات خاص یک طرف ندارند. مثلاً اگر قرار است کارشناس فقط یک سند را بررسی کند و نظر بدهد، یا یک خرابی آشکار را ارزیابی کند. در این حالت، غیبت شما تأثیر چندانی بر کار کارشناس نخواهد داشت.
• امکان انجام کارشناسی با اطلاعات موجود: کارشناس با توجه به مدارک موجود در پرونده و آنچه خودش مشاهده می کند، می تواند به نتیجه برسد و نیازی به همکاری یا اطلاعات جدید از طرف غایب نداشته باشد.

در این شرایط، نظریه کارشناسی صحیح محسوب شده و دادگاه می تواند به آن استناد کند.

و کی کارشناسی بدون حضور یکی از ما مشکل داره یا باطله؟

درست است که غیبت به تنهایی دلیل بر بی اعتباری نیست، اما در برخی موارد، عدم حضور یک طرف می تواند به اعتبار نظریه کارشناس خدشه وارد کند یا حتی آن را باطل نماید:

• عدم ابلاغ صحیح به طرف غایب: اگر شما اصلاً از زمان کارشناسی مطلع نشده باشید (مثلاً ابلاغیه به شما نرسیده باشد یا ایراد قانونی داشته باشد)، در این صورت کارشناسی انجام شده در غیاب شما می تواند باطل یا حداقل قابل اعتراض جدی باشد.
• عدم رعایت مهلت قانونی: گاهی اوقات قانون یک مهلت مشخصی بین ابلاغ و زمان کارشناسی در نظر می گیرد. اگر این مهلت رعایت نشده باشد (مثلاً شما دیرتر از موعد مقرر مطلع شده باشید)، می توانید به آن اعتراض کنید.
• ماهیت امر کارشناسی که بدون حضور طرف غایب امکان پذیر نیست: فرض کنید موضوع کارشناسی، بررسی مدارکی است که فقط نزد شماست، یا نیاز به دسترسی به محلی دارد که کلیدش فقط دست شماست. در این موارد، اگر بدون حضور شما کارشناسی انجام شود، نظریه کارشناس ممکن است ناقص و غیرقابل استناد باشد، چون به منابع اطلاعاتی مهمی دسترسی نداشته است.
• اغفال یا فریب کارشناس: اگر یکی از طرفین عمداً کارشناس را فریب داده باشد و اطلاعات نادرست داده باشد و طرف دیگر به خاطر عدم حضورش نتوانسته باشد این موضوع را به کارشناس گوشزد کند، در این صورت هم می توان به نظریه اعتراض کرد.

یه نکته مهم حقوقی: غیبت و هزینه کارشناسی

گاهی اوقات یکی از طرفین دعوا که موظف به پرداخت هزینه کارشناسی بوده، در جلسه حاضر نمی شود و همکاری نمی کند. در چنین شرایطی، دادگاه می تواند به این موضوع هم توجه کند. مثلاً اگر خواهان هزینه کارشناسی را داده و خوانده حاضر نشده، این غیبت ممکن است به ضرر خوانده تمام شود. یا برعکس، اگر خواهان باید هزینه را می پرداخته ولی حاضر نشده، دادگاه می تواند قرار رد دعوی او را صادر کند. پس غیبت در کنار تبعاتش، می تواند روی پرداخت هزینه ها و حتی سرنوشت پرونده هم تأثیرگذار باشد.

حقوق و تکالیف شما وقتی در کارشناسی غایب بودید

اگر شما در جلسه کارشناسی حاضر نبودید و حالا با نظریه کارشناس مواجه شده اید که احتمالاً به ضررتان است، دنیا به آخر نرسیده! قانون برای شما حقوقی در نظر گرفته تا بتوانید از خودتان دفاع کنید.

حق اعتراض به نظریه کارشناس: چطوری و تا کی؟

مهم ترین حقی که شما دارید، حق اعتراض به نظریه کارشناس است. فرقی نمی کند در جلسه حاضر بوده اید یا نه؛ اگر فکر می کنید نظریه کارشناس ایراد دارد، می توانید به آن اعتراض کنید.

* مهلت قانونی اعتراض: معمولاً از زمان ابلاغ نظریه کارشناس به شما، یک مهلت یک هفته ای (۷ روز کاری) برای اعتراض دارید. این مهلت خیلی مهم است و باید حواس تان حسابی جمع باشد، چون اگه این مهلت بگذرد، اعتراض شما دیگر پذیرفته نمی شود.
* نحوه و مرجع اعتراض: برای اعتراض باید یک لایحه به دادگاهی که پرونده در آن در حال رسیدگی است (یا در مرحله تجدیدنظر به دادگاه تجدیدنظر)، تقدیم کنید. این لایحه باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود.
* دلایل موجه برای اعتراض: اعتراض شما نباید همین جوری باشد. باید دلیل و مدرک داشته باشید. دلایل موجه برای اعتراض شامل این موارد است:
* عدم ابلاغ صحیح: اگر ثابت کنید از زمان کارشناسی مطلع نشده بودید.
* نقص در کارشناسی: مثلاً کارشناس همه جوانب را بررسی نکرده یا به بعضی از مدارک شما توجه نکرده است.
* عدم توجه به اسناد و مدارک: اگر کارشناس مدارکی را که قبلاً به دادگاه یا خود او ارائه داده اید، نادیده گرفته باشد.
* ابهام یا مغایرت: نظریه کارشناس مبهم باشد یا با واقعیت های موجود در تناقض باشد.
* خروج کارشناس از حدود وظیفه: کارشناس در مورد موضوعی نظر داده باشد که از او خواسته نشده بود.
* نیاز به ارائه دلایل و مستندات جدید: هنگام اعتراض، شما باید دلایل و مستندات جدیدی را ارائه دهید که نشان دهد نظریه کارشناس ایراد دارد. صرف گفتن اینکه قبول ندارم کافی نیست.

اگه با یه کارشناس قانع نشدیم: درخواست هیئت کارشناسی

اگر به نظریه کارشناس اول اعتراض کردید و دلایل موجهی هم داشتید، دادگاه ممکن است تصمیم بگیرد موضوع را به هیئت کارشناسی ارجاع دهد. این هیئت معمولاً شامل سه نفر کارشناس است که موضوع را دوباره بررسی می کنند. اگر باز هم قانع نشدید، می توانید درخواست ارجاع به هیئت پنج نفره و حتی هفت نفره را هم داشته باشید.

* شرایط و مراحل درخواست: این درخواست معمولاً همراه با اعتراض به نظریه اولیه ارائه می شود. شما باید هزینه های هیئت کارشناسی را هم پرداخت کنید.
* آثار حقوقی درخواست هیئت کارشناسی: اگر هیئت کارشناسی نظر دیگری بدهد که با نظر کارشناس اول تفاوت دارد، دادگاه می تواند به نظر هیئت (یا حتی نظر کارشناس اول اگر آن را قانع کننده تر بداند) استناد کند. درخواست هیئت کارشناسی راهی عالی برای دفاع از حقوق شما وقتی فکر می کنید نظریه اولیه درست نیست.

حتی اگه نبودیم، باز هم حق دفاع داریم!

فرض کنید شما در جلسه کارشناسی غایب بودید و نظریه کارشناس هم صادر شد. حتی در این حالت هم، حق دفاع از شما گرفته نشده است. شما در طول مراحل بعدی دادرسی (در جلسات دادگاه) می توانید:

* به نظریه کارشناس اعتراض کنید (در مهلت قانونی).
* از قاضی بخواهید کارشناس را برای توضیح احضار کند.
* دلایل و مدارک جدیدی را ارائه دهید که نشان دهد نظریه کارشناس با واقعیت همخوانی ندارد.
* از شهود یا سایر دلایل برای اثبات ادعای خود استفاده کنید.

هیچ وقت فکر نکنید چون یک مرحله را از دست داده اید، دیگر نمی توانید کاری کنید. سیستم قضایی ما طوری طراحی شده که شما در هر مرحله ای فرصت دفاع از خودتان را داشته باشید.

مسئولیت های غیبت: گاهی اوقات غیبت بی تاوان نیست!

درست است که غیبت همیشه به معنی باطل شدن کارشناسی نیست، اما بی تاوان هم نیست! در بعضی موارد خاص، عدم حضور شما در کارشناسی می تواند تبعات حقوقی داشته باشد:

* صدور قرار رد دعوی: اگر شما خواهان دعوا باشید و پرداخت هزینه کارشناسی هم بر عهده شما باشد، و در جلسه کارشناسی شرکت نکنید و یا هزینه را نپردازید، ممکن است دادگاه قرار رد دعوی شما را صادر کند. یعنی دعوای شما بدون رسیدگی ماهوی رد می شود.
* اتخاذ تصمیم علیه شما: در برخی پرونده ها، خصوصاً پرونده های کیفری، عدم حضور و همکاری شما می تواند باعث شود دادگاه تصمیمات اولیه را بر اساس شواهد موجود و به ضرر شما اتخاذ کند.
* از دست دادن فرصت توضیح: مهم ترین ضرر غیبت این است که شما فرصت طلایی ارائه توضیحات، معرفی مدارک و دفاع از خودتان در مقابل کارشناس را از دست می دهید. این ممکن است باعث شود کارشناس به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات کامل، نظریه ای بدهد که به ضرر شماست.

کارشناسی بدون حضور هر دو طرف دعوا

ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا کارشناسی بدون حضور هیچ کدام از طرفین دعوا هم امکان پذیر است؟ در جواب باید بگوییم بله، این حالت هم ممکن است رخ دهد، اما با محدودیت های بیشتری همراه است و کمتر پیش می آید.

امکان پذیری و محدودیت ها

کارشناسی بدون حضور هر دو طرف دعوا زمانی می تواند اتفاق بیفتد که موضوع کارشناسی به گونه ای باشد که کارشناس برای بررسی آن، نیازی به توضیحات یا دسترسی از سوی هیچ کدام از طرفین نداشته باشد. مثلاً:

* بررسی اسناد موجود در پرونده: اگر کارشناس فقط قرار است اسناد و مدارکی را که از قبل در پرونده موجود است بررسی کند (مانند بررسی خط و امضا روی یک سند، یا تحلیل صورت های مالی ارائه شده).
* معاینه محلی بدون نیاز به راهنمایی: در مواردی که موضوع کارشناسی یک امر کاملاً عینی و مستقل است و کارشناس می تواند بدون حضور طرفین به محل مراجعه کرده و مشاهدات خود را ثبت کند (مثل بررسی ترک های دیوار یک ساختمان که دسترسی به آن از بیرون میسر است).

محدودیت اصلی اینجاست که در بسیاری از موارد، کارشناس برای اینکه نظر کامل و دقیقی بدهد، به توضیحات و همکاری حداقل یکی از طرفین نیاز دارد.

سناریوهایی که این وضعیت ممکن است رخ دهد

سناریوهای خاصی که ممکن است به کارشناسی بدون حضور هر دو طرف منجر شود عبارتند از:

* عدم پیگیری هر دو طرف: اگر هر دو طرف دعوا نسبت به ابلاغ کارشناسی بی توجه باشند و در مهلت های قانونی نسبت به حضور یا ارائه توضیحات واکنشی نشان ندهند.
* موضوعات کاملاً فنی و مستنداتی: همان طور که گفتیم، در مواردی که کارشناس صرفاً با مطالعه مدارک و اسناد پرونده (که قبلاً توسط طرفین ارائه شده) می تواند نظر بدهد.
* غیبت موجه هر دو طرف: در شرایط خاص و اضطراری که هر دو طرف دلایل موجهی برای عدم حضور داشته باشند (مثلاً بیماری شدید یا سفر ضروری) و امکان تعویق کارشناسی هم وجود نداشته باشد، دادگاه ممکن است تصمیم بگیرد کارشناسی بدون حضور انجام شود.
* کارشناسی تکمیلی: گاهی اوقات بعد از یک کارشناسی اولیه، دادگاه از کارشناس می خواهد در مورد یک جنبه خاص از موضوع (که ممکن است نیازی به حضور طرفین نداشته باشد) نظر تکمیلی بدهد.

آثار حقوقی و نحوه رسیدگی دادگاه در این موارد

در این موارد نیز، آثار حقوقی نظریه کارشناسی مشابه حالتی است که یکی از طرفین غایب بوده است. یعنی:

* اعتبار نظریه کارشناس: نظریه کارشناس، اگرچه بدون حضور طرفین، اما همچنان معتبر است، مگر اینکه ایراد قانونی دیگری داشته باشد.
* حق اعتراض طرفین: هر دو طرف همچنان حق دارند در مهلت قانونی (معمولاً یک هفته پس از ابلاغ نظریه) به آن اعتراض کنند. در این اعتراض می توانند دلایل عدم حضور خود را بیان کرده و درخواست ارجاع به هیئت کارشناسی را داشته باشند.
* تصمیم دادگاه: دادگاه پس از بررسی نظریه کارشناس و اعتراضات احتمالی طرفین، تصمیم نهایی را اتخاذ خواهد کرد. مهم است که دادگاه از ابلاغ صحیح زمان کارشناسی به هر دو طرف اطمینان حاصل کرده باشد.

توصیه های دوستانه و نکات کلیدی برای همه

رسیدیم به بخش توصیه های کاربردی. در این مسیر حقوقی پر پیچ و خم، بهتر است با آگاهی کامل گام بردارید تا حق و حقوقتان ضایع نشود.

برای ما که درگیر پرونده ایم:

* پیگیری ابلاغ ها: مثل یک عقاب تیزبین، همیشه چشم تان به سامانه ثنا و پیامک های رسمی باشد. از کنار هیچ ابلاغی به سادگی رد نشوید. گاهی یک غفلت کوچک، می تواند هزینه های سنگینی برایتان بتراشد. یادتان باشد کار از محکم کاری عیب نمی کند.
* اهمیت حضور: تا جایی که امکان دارد، در جلسه کارشناسی حاضر شوید. این بهترین فرصت برای شماست که توضیحات لازم را بدهید، اسناد را ارائه کنید و مطمئن شوید کارشناس همه جوانب را در نظر گرفته است. حضورتان مثل یک ناظر امین است که حواسش به همه چیز هست.
* مشورت با وکیل متخصص: قبل از هر کاری، قبل از هر تصمیمی، چه در مورد حضور و چه در مورد عدم حضور، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. وکیل با تجربه می تواند بهترین راهکار را به شما نشان دهد و از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری کند. او گوش شنوای شما و زبان گویای حقوق شماست.

برای کارشناسان عزیز:

* رعایت دقیق مقررات ابلاغ: کارشناسان محترم باید حواس شان باشد که ابلاغ زمان کارشناسی را حتماً از طریق مراجع قانونی (مثل دفتر دادگاه) و با رعایت تمامی تشریفات انجام دهند. مستندسازی دقیق ابلاغ ها، از هرگونه اعتراض بعدی جلوگیری می کند.
* تهیه گزارش جامع و مستدل: حتی در غیاب یک طرف، کارشناس باید گزارش خود را با دقت و جامعیت کامل تهیه کند. در گزارش باید به این نکته اشاره شود که کدام طرف حاضر نبوده و آیا غیبت او تأثیری در روند کارشناسی داشته یا خیر.

یه حرف آخر:

مسائل حقوقی، به خصوص آنهایی که پای کارشناسی به میان می آید، اغلب پیچیدگی های خاص خودشان را دارند. هر پرونده ای شرایط منحصر به فرد خودش را دارد و نمی توان برای همه یک نسخه واحد پیچید. آگاهی شما از حقوق خودتان، پیگیری های دقیق و به موقع، و در نهایت استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی، می تواند بهترین تضمین برای حفظ منافع شما در این مسیر باشد. همیشه این را به خاطر داشته باشید که دانستن، توانستن است و در عالم حقوق، این جمله معنای عمیق تری پیدا می کند.

نتیجه گیری

دیدیم که موضوع کارشناسی بدون حضور طرفین آنقدرها هم که به نظر می رسد پیچیده نیست، اما ظرایف خاص خودش را دارد. فهمیدیم که اگر ابلاغ به صورت صحیح و قانونی انجام شده باشد، غیبت یک یا هر دو طرف، لزوماً به معنی بی اعتباری نظریه کارشناس نیست. اما این غیبت می تواند در برخی موارد (مثل عدم ابلاغ صحیح یا نیاز ماهیتی کارشناسی به حضور) باعث خدشه به اعتبار نظریه شود.

مهم ترین چیز این است که شما از حقوق خودتان آگاه باشید. بدانید که حتی در صورت غیبت، حق اعتراض به نظریه کارشناس و درخواست ارجاع به هیئت کارشناسی را دارید. کلید موفقیت در این مسیر، پیگیری دقیق ابلاغ ها، حضور فعال (در صورت امکان)، و در صورت نیاز، مشورت با یک وکیل متخصص است. وکیل می تواند به شما کمک کند تا بهترین تصمیم را بگیرید و از منافع قانونی خودتان به نحو احسن دفاع کنید.

اگر درگیر پرونده ای هستید و ابهامی در مورد کارشناسی بدون حضور طرفین دارید، یا نیاز به راهنمایی برای اعتراض به نظریه کارشناس دارید، توصیه می کنیم حتماً با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. یک مشاوره درست می تواند شما را از نگرانی ها نجات دهد و مسیر درستی را پیش رویتان قرار دهد.