نمونه دادخواست تامین دلیل خودرو معیوب

اگه خدای نکرده ماشینی خریدید و بعد از کلی ذوق و شوق متوجه شدید که ایراد داره، مخصوصاً اگه این ایراد موقع خرید بهتون گفته نشده باشه، مطمئناً حسابی کلافه میشید. اینجا همون جاییه که باید دست به کار بشید و قبل از اینکه دیر بشه، با یه نمونه دادخواست تامین دلیل خودرو معیوبقوی>، حق و حقوقتون رو محکم کنید تا بتونید بعداً راحت تر شکایت کنید. این دادخواست بهتون کمک می کنه تا عیب و ایراد ماشین رو قانونی ثبت و مستند کنید، قبل از اینکه مجبور به تعمیرش بشید یا اوضاع و احوالش تغییر کنه.

حتماً برای شما هم پیش اومده یا شنیدید که کسی ماشینی خریده، چه صفر و چه دست دوم، اما بعد از چند روز یا چند هفته، یه ایراد اساسی توش پیدا کرده. از صدای عجیب موتور و گیربکس گرفته تا رنگ شدگی یا ضربه ای که بهتون نگفتن، همه اینا می تونه حسابی حال آدم رو بگیره. تو این شرایط، طبیعیه که دنبال راهی باشید تا حقتون رو بگیرید و خسارتتون رو جبران کنید. اما سؤال اینجاست که چطور باید این کار رو شروع کرد؟ چطور میشه ثابت کرد که این ایراد از اول وجود داشته و شما باعث و بانی اش نبودید؟

خبر خوب اینه که قانون برای این جور مواقع هم راه حل گذاشته. یکی از بهترین و اولین قدم هایی که باید بردارید، ثبت یه دادخواست به اسم تامین دلیل هست. این کار مثل یه سند رسمی می مونه که وضعیت فعلی خودروی ایراددار شما رو، قبل از هرگونه تغییر، ثبت و ضبط می کنه. در واقع، با این کار جلوی هر نوع بهونه تراشی احتمالی فروشنده یا شرکت رو می گیرید. حالا بریم سراغ اینکه تامین دلیل اصلاً چیه، چه جوری باید براش دادخواست بنویسیم و چه نکات مهمی رو باید حواسمون باشه.

تامین دلیل چیست؟ تعریفی ساده برای خودروی ایراددار شما

شاید اسم «تامین دلیل» به گوشتون خورده باشه، اما دقیقاً ندونید که چیه و چه فایده ای داره. اجازه بدید خیلی ساده براتون توضیح بدم. فرض کنید شما یه ماشین خریدید و حالا متوجه شدید که مشکل داره. مثلاً گیربکسش خرابه، موتور صدا میده یا حتی رنگ شدگی داره که بهتون نگفتن. شما می خواید از فروشنده یا شرکت شکایت کنید، اما اگه همین طوری برید و شکایت کنید، ممکنه طول بکشه تا به پرونده تون رسیدگی بشه. تو این مدت ممکنه مجبور بشید ماشین رو تعمیر کنید یا خدای نکرده ایرادش بیشتر بشه و دیگه نتونید ثابت کنید که این مشکل از اول وجود داشته.

اینجاست که تامین دلیل به دادتون می رسه! تامین دلیل یعنی اینکه شما از دادگاه (یا شورای حل اختلاف) می خواهید که بیاد و وضعیت فعلی ماشین ایراددار شما رو، دقیقاً همین الان، بررسی و ثبت کنه.قوی> این کار بیشتر با کمک یه کارشناس رسمی دادگستری انجام میشه که متخصص امور خودروئه. این کارشناس میاد و همه عیب و ایرادهای ماشین شما رو با جزئیات کامل توی یه گزارش می نویسه و عکس و فیلم هم ممکنه تهیه کنه. این گزارش میشه دلیل شما برای دعوای اصلی که بعداً مطرح می کنید.

ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی هم به همین موضوع اشاره می کنه و میگه که اگه فکر می کنید ممکنه مدارک و دلایلتون از بین بره یا دسترسی بهشون سخت بشه، می تونید درخواست تامین دلیل بدید. هدف اصلی تامین دلیل، فقط و فقط «ملاحظه و صورت برداری» از این دلایل هست. یعنی قاضی قرار نیست تو تامین دلیل به نفع شما حکم بده یا بگه کی مقصره؛ فقط میاد و وضعیت موجود رو برای روز مبادا ثبت می کنه تا بعدها بتونید راحت تر حقتون رو ثابت کنید. این کار به شما کمک می کنه که با خیال راحت تری برید سراغ شکایت اصلی و دیگه نگران از بین رفتن مدارک و شواهد نباشید.

چرا برای خودروی معیوب باید تامین دلیل کرد؟

شاید فکر کنید خب چه کاریه؟ مستقیم میرم شکایت می کنم. اما این یه اشتباه بزرگه که خیلی ها مرتکبش میشن و بعداً به مشکل می خورن. دلایل زیادی هست که نشون میده تامین دلیل برای خودروی معیوب یه کار ضروریه:

• جلوگیری از انکار فروشنده:قوی> اگه شما ماشینو تعمیر کنید، فروشنده ممکنه بگه که این ایراد بعد از فروش اتفاق افتاده و تقصیر شماست. با تامین دلیل، یه مدرک رسمی دارید که ثابت می کنه ایراد قبل از تعمیر وجود داشته.
• ثبت دقیق وضعیت:قovi> ممکنه شما از یه عیب کلی خبر داشته باشید، اما کارشناس رسمی دادگستری بیاد و جزئیات دقیق و ابعاد مختلف اون عیب رو با دقت بررسی و ثبت کنه که برای دعوای اصلی خیلی حیاتیه.
• آماده سازی برای دعوای اصلی:قوی> اگه شما تامین دلیل رو انجام ندید و مستقیم شکایت کنید، قاضی مجبور میشه همون اول پرونده، دستور کارشناسی بده که این کار زمان بره و ممکنه پرونده تون رو طولانی کنه. با تامین دلیل قبلی، شما از قبل آماده اید.
• پیشگیری از تغییر وضعیت خودرو:قوی> گاهی اوقات چاره ای جز تعمیر ماشین نیست چون مثلاً راه نمیره یا خطرناکه. با تامین دلیل، شما می تونید قبل از تعمیر، عیوب رو مستند کنید.

تامین دلیل مثل یه بیمه نامه برای دلایل و مدارک شماست؛ جلوی از بین رفتن، تحریف یا تغییر وضعیت شواهد رو می گیره و دست شما رو در دعوای اصلی حسابی باز می ذاره.

از کجا بفهمیم خودروی ما معیوب حساب میشه؟ (نگاهی به قانون)

خب، تا اینجا فهمیدیم تامین دلیل چقدر مهمه. اما سؤال اینجاست که اصلاً از نظر قانون، یه خودرو چه زمانی «معیوب» به حساب میاد که ما بخواهیم بابتش شکایت کنیم؟ این خیلی نکته مهمیه چون هر ایرادی رو نمیشه عیب تلقی کرد و پیگیری قانونی خواست.

از نظر قانون مدنی و قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان، «عیب» به هر کمبود یا نقصی گفته میشه که ارزش کالا رو کم کنه یا کاری رو که انتظار داریم ازش انجام بده، مختل کنه. این عیب می تونه فنی باشه، مثلاً موتور درست کار نکنه، یا ظاهری باشه، مثل رنگ شدگی بدون اطلاع.

انواع عیوب خودرو از نگاه قانون

عیوب خودرو رو میشه به چند دسته اصلی تقسیم کرد که دونستنشون خیلی به کارتون میاد:

1. عیب پنهان (یا خفی): این عیب اون ایرادیه که موقع خرید برای شما معلوم نبوده و در نگاه اول یا با یه بررسی معمولی هم متوجهش نشدید. مثلاً شما ماشینی رو می خرید و بعد از چند روز متوجه میشید که گیربکسش ایراد اساسی داره که هنگام بازدید اولیه اصلاً مشخص نبوده. عرفاً هم از یه خریدار معمولی انتظار نمیره که این عیب رو کشف کنه. اگه این عیب رو بعد از معامله متوجه شدید، حق دارید پیگیری کنید.
2. عیب آشکار (یا جلی): این عیب ایرادیه که همون موقع معامله، به راحتی قابل تشخیص بوده. مثلاً بدنه ماشین یه ضربه بزرگ داره که با چشم دیده میشه. اگه شما با علم به این عیب، ماشین رو خریدید و اعتراضی نکردید، معمولاً نمی تونید بعداً بابتش شکایت کنید. البته اگه فروشنده قول داده باشه که این ایراد رو برطرف کنه و نکرده باشه، باز هم داستان فرق می کنه.
3. عدم انطباق با اوصاف مورد توافق: گاهی اوقات ممکنه ماشین عیب فنی یا ظاهری نداشته باشه، اما اون چیزی که به شما فروختن، با اوصافی که در قرارداد یا تبلیغات فروشنده گفته شده، فرق داشته باشه. مثلاً فروشنده گفته ماشین فول آپشنه ولی بعداً می فهمید یه سری از آپشن ها رو نداره یا مدلش با چیزی که گفته شده فرق داره. در این حالت هم شما حق پیگیری دارید.

مسئولیت کیه؟ فروشنده، نمایندگی یا سازنده؟

اگه خودروی شما معیوب از آب دراومد، باید ببینید مسئولیتش با کیه. معمولاً مسئولیت اصلی با فروشنده ست، چون کالای معیوب فروخته. اما بسته به نوع عیب و اینکه ماشین صفر بوده یا دست دوم، داستان کمی فرق می کنه:

• خودروهای صفر کیلومتر:قovi> اگه ماشین نو خریدید و ایراد داره، مسئولیت اصلی با شرکت سازنده یا نمایندگی رسمی فروشه. قانون حمایت از مصرف کننده خودرو، حسابی دست شما رو باز می ذاره.
• خودروهای دست دوم:قovi> در مورد ماشین های کارکرده، مسئولیت عمدتاً با فروشنده قبلیه. اگه ثابت بشه که فروشنده از وجود عیب پنهان خبر داشته و به شما نگفته (تدلیس) یا عیبی وجود داشته که حتی خودش هم نمی دونسته اما از نظر قانون مسئول عیوب پنهانه (ضمان عیب)، شما می تونید ازش مطالبه خسارت یا حتی فسخ معامله رو بخواهید.

مهم اینه که قبل از هر اقدامی، اول تامین دلیل کنید تا همه چیز ثبت بشه و بعد برید سراغ تعیین مسئولیت و دعوای اصلی.

قدم به قدم: چطور دادخواست تامین دلیل خودروی معیوب رو ثبت کنیم؟

خب، حالا که فهمیدیم تامین دلیل چیه و چرا برای خودروی ایراددار شما حیاتیه، بریم سراغ بخش عملیاتی ماجرا: چطور باید این دادخواست رو ثبت کنیم؟ نگران نباشید، هرچند ممکنه پیچیده به نظر برسه، اما با راهنمایی های درست، مثل آب خوردن می تونید این کار رو انجام بدید.

گام اول: مدارک لازم رو جمع و جور کنید!

قبل از اینکه اصلاً سراغ دادخواست برید، باید یه سری مدارک مهم رو آماده کنید. هر چقدر مدارک کامل تر و دقیق تر باشه، کار شما هم جلوتر میفته:

• سند مالکیت و برگ سبز خودرو: اینا مدارک هویتی ماشین شما هستند.
• قرارداد خرید/فاکتور فروش (مبایعه نامه): مدرک اصلی معامله شما با فروشنده. اگه قولنامه دستی دارید، همون رو هم آماده کنید.
• مدارک شناسایی خواهان: کپی کارت ملی و شناسنامه خودتون.
• گزارش های تعمیرگاهی قبلی (اگر وجود دارد): اگه قبل از خرید یا حتی بعدش (ولی قبل از تصمیم به تامین دلیل) ماشینو جایی برای بررسی بردید و گزارش یا فاکتوری دارید، حتماً بیارید.
• عکس ها و فیلم های مستند از عیب (تاریخ دار): تا جایی که می تونید، از عیب خودرو عکس و فیلم واضح بگیرید. اگه بشه تاریخ هم روی عکس ها باشه یا در فیلم مشخص باشه، عالیه. اینا دلایل بصری مهمی هستن.
• اظهارنامه ارسالی به فروشنده (در صورت ارسال): اگه قبل از تامین دلیل، برای فروشنده اظهارنامه فرستادید و بهش اطلاع دادید که ماشین ایراد داره، کپی اظهارنامه و برگه ابلاغش رو هم آماده کنید.

گام دوم: تنظیم دادخواست (نترسید، سخته ولی شدنیه!)

اینجا مرحله ای هست که خیلی ها ممکنه بترسن یا ندونن چی بنویسن. نگران نباشید، در بخش بعدی یه نمونه کامل رو براتون میذارم. اما الان بگم که مهم ترین چیز توی تنظیم دادخواست، دقیق و روشن نوشتن اطلاعات و شرح ماجراست.قovi> باید مشخصات خواهان (شما) و خوانده (فروشنده یا شرکت) رو درست بنویسید. بعد باید خیلی واضح بگید که خواسته شما چیه (یعنی چی می خواید). و در نهایت، مهم ترین بخش، شرح دادخواست هست که باید داستان ماشین و ایرادش رو تعریف کنید و بگید چرا تامین دلیل لازم دارید.

گام سوم: ثبت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از اینکه مدارکتون رو جمع کردید و دادخواست رو تنظیم کردید، باید برید سراغ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی. دیگه مثل قدیم لازم نیست به دادگاه برید. توی این دفاتر، کارشناس پرونده شما رو ثبت می کنه، مدارکتون رو اسکن می کنه و دادخواستتون رو بارگذاری می کنه. باید هزینه های مربوط به ثبت دادخواست و کارشناسی (یه بخشیش رو همونجا می پردازید) رو هم پرداخت کنید.

گام چهارم: ارجاع به شورای حل اختلاف یا دادگاه

بعد از ثبت دادخواست تو دفاتر خدمات قضایی، پرونده شما به مرجع صالح ارجاع داده میشه. معمولاً برای تامین دلیل، صلاحیت با شورای حل اختلافه. اما اگه خواسته اصلی شما مبلغش خیلی زیاد باشه، ممکنه دادگاه صالح باشه. نگران نباشید، این مرجع رو خود سیستم تشخیص میده و پرونده رو به شعبه درست ارجاع میده. بعد از ارجاع، شعبه مربوطه (مثلاً شورای حل اختلاف) دادخواست شما رو بررسی می کنه و اگه ایرادی نداشته باشه، دستور تامین دلیل و جلب نظر کارشناس رو صادر می کنه.

راز و رمزهای نگارش دادخواست تامین دلیل خودروی معیوب (ماده 151 ق.آ.د.م)

همونطور که گفتم، تنظیم دادخواست ممکنه یه کم دلهره آور باشه، اما اگه بدونید هر بخشش برای چی و چطور باید پر بشه، خیلی راحت تر میشه. ماده 151 قانون آیین دادرسی مدنی هم یه چارچوب کلی برای نوشتن دادخواست تامین دلیل بهمون میده. حالا بریم سراغ جزئیات:

مشخصات خواهان و خوانده: کی هستید و با کی کار دارید؟

اولین و مهم ترین بخش، اطلاعات دقیق شما (خواهان) و فروشنده یا شرکت (خوانده) هست. هرچقدر این اطلاعات دقیق تر باشه، کار ابلاغ و پیگیری سریع تر انجام میشه:

• خواهان (شما):قovi> نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی کامل و دقیق پستی و کد پستی.
• خوانده (فروشنده/شرکت):قovi> اگه شخص حقیقیه، دقیقاً مثل خودتون اطلاعاتش رو وارد کنید. اگه حقوقیه (شرکت یا نمایندگی)، اسم کامل شرکت، شماره ثبت، شناسه ملی و نشانی دقیق دفتر مرکزی یا نمایندگی رو بنویسید. اگه هم نماینده حقوقی شرکت رو می شناسید، اطلاعات اون رو هم بنویسید. هرچقدر نشانی دقیق تر باشه، ابلاغ به خوانده راحت تر میشه.

خواسته: دقیقاً چی می خواید؟

این بخش باید خیلی واضح و بدون ابهام باشه. اینجا می نویسید که از دادگاه (یا شورای حل اختلاف) دقیقاً چی می خواید. برای تامین دلیل خودروی معیوب، خواسته باید اینطوری باشه:

«صدور قرار تامین دلیل مبنی بر ملاحظه و کارشناسی خودروی [نوع خودرو و مدل، مثلاً: پژو پارس مدل 1402] به شماره پلاک [شماره پلاک کامل] و شماره شاسی [شماره شاسی کامل] و شماره موتور [شماره موتور کامل] و صورت برداری از عیوب [فنی/ظاهری/یا هر دو] موجود در آن با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری (متخصص خودرو).قovi>»

اگه عیب مشخصه و می خواید مثلاً روی «رنگ شدگی اساسی» یا «نقص جدی در موتور» تمرکز بشه، می تونید اونو هم توی خواسته به صورت مختصر ذکر کنید.

شرح دادخواست: داستان ماشینتون رو بگید!

اینجا جاییه که باید داستان رو تعریف کنید، اما نه مثل داستان های ادبی، بلکه به صورت حقوقی و مستند. باید نکات زیر رو با جزئیات بنویسید:

1. تاریخ و نحوه خرید خودرو:قovi> دقیقاً چه تاریخی، چه ماشینی و از کی خریدید. شماره مبایعه نامه یا فاکتور رو هم ذکر کنید.
2. شرح دقیق عیب کشف شده:قovi> این بخش قلب دادخواست شماست. با جزئیات کامل بنویسید عیب چیه (مثلاً: وجود نقص جدی در موتور/گیربکس، رنگ شدگی اساسی بدون اطلاع، ایراد در سیستم ترمز/تعلیق و…). چه زمانی این عیب رو کشف کردید (مثلاً: پس از چند روز استفاده، در اولین سفر، بعد از مراجعه به اولین تعمیرگاه) و چطور متوجه شدید.
3. تلاش های شما برای حل و فصل:قovi> اگه با فروشنده تماس گرفتید، مراجعه کردید یا اظهارنامه فرستادید و بهش اطلاع دادید، حتماً ذکر کنید. این نشون میده شما حسن نیت داشتید.
4. علت درخواست تامین دلیل:قovi> اینجا باید دلیل منطقی برای تامین دلیل بیارید. مثلاً بگید «نیاز به تعمیر فوری خودرو برای استفاده روزمره دارم و بیم آن می رود که با تعمیر، دلایل موجود از بین برود» یا «نگران هستم که با گذشت زمان، وضعیت عیب تغییر کند و اثبات آن در دعوای اصلی دشوار شود».
5. استناد قانونی:قovi> حتماً به ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی اشاره کنید که پایه و اساس درخواست شماست.

دلایل و منضمات: چی دارید که حرفتون رو ثابت کنه؟

اینجا باید تمام مدارکی رو که در گام اول جمع آوری کردید، لیست کنید. هر چی مدرک معتبرتر و بیشتر باشه، دست شما قوی تره:

• کپی مصدق (یعنی کپی برابر اصل شده) سند مالکیت خودرو / برگ سبز.
• کپی مصدق مبایعه نامه / فاکتور خرید خودرو مورخ [تاریخ].
• تصاویر/فیلم های مربوط به عیب خودرو (در صورت وجود).
• کپی مصدق کارت ملی خواهان.
• [سایر مدارک مرتبط مانند: گزارش اولیه تعمیرگاه، اظهارنامه ارسالی و هر چیز دیگه ای که فکر می کنید بهتون کمک می کنه].

حواستون باشه که «مصدق» یعنی حتماً کپی برابر اصل بشه. این کار رو می تونید تو همون دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام بدید.

نمونه دادخواست تامین دلیل خودرو معیوب (با جلب نظر کارشناس)

حالا که با تمام جزئیات و ریزه کاری های تنظیم دادخواست آشنا شدید، وقتشه که یه نمونه کامل و عملی رو ببینید. این نمونه رو می تونید دقیقاً برای کار خودتون الگو قرار بدید و اطلاعات مربوط به خودرو و شرایط خودتون رو توش وارد کنید. یادتون باشه که هرچی دقیق تر و کامل تر باشه، بهتره.

بسمه تعالی
ریاست محترم / شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهرستان محل زندگی شما]

با سلام و احترام

مشخصات خواهان:قovi>
نام: [نام شما]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی شما]
نام پدر: [نام پدر شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه شما]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد شما]
شغل: [شغل شما]
نشانی کامل و کد پستی: [آدرس دقیق محل سکونت شما، شامل کوچه، پلاک، طبقه، واحد و کد پستی]

مشخصات خوانده:قovi>
[در اینجا اطلاعات فروشنده را وارد کنید. اگر شخص حقیقی است:]
نام: [نام فروشنده]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی فروشنده]
نام پدر: [نام پدر فروشنده]
کد ملی: [کد ملی فروشنده]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه فروشنده]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد فروشنده]
شغل: [شغل فروشنده]
نشانی کامل و کد پستی: [آدرس دقیق محل سکونت یا کار فروشنده]
[اگر شخص حقوقی (شرکت یا نمایندگی) است:]
نام شرکت: [نام کامل شرکت سازنده/نمایندگی فروش]
شناسه ملی: [شناسه ملی شرکت]
شماره ثبت: [شماره ثبت شرکت]
نشانی کامل و کد پستی: [آدرس دقیق دفتر مرکزی یا نمایندگی]

وکیل/نماینده قانونی:قovi> (در صورت وجود وکیل، اطلاعات او را اینجا بنویسید)

خواسته:قovi>
صدور قرار تامین دلیل مبنی بر ملاحظه و کارشناسی خودروی [نوع خودرو و مدل، مثلاً: دنا پلاس مدل 1402] به شماره پلاک [شماره پلاک کامل خودرو، مثلاً: ایران 11-123ب11] و شماره شاسی [شماره شاسی خودرو، مثلاً: NAC00000000000000] و شماره موتور [شماره موتور خودرو، مثلاً: 000000000] و صورت برداری از عیوب [فنی و ظاهری] موجود در آن با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری (متخصص خودرو).

دلایل و منضمات:قovi>
1.  کپی مصدق سند مالکیت خودرو / برگ سبز.
2.  کپی مصدق مبایعه نامه / فاکتور خرید خودرو مورخ [تاریخ خرید خودرو].
3.  تصاویر/فیلم های مربوط به عیب خودرو (در صورت وجود).
4.  کپی مصدق کارت ملی خواهان.
5.  [سایر مدارک مرتبط مانند: گزارش اولیه تعمیرگاه (اگر موجود است)، اظهارنامه ارسالی به فروشنده (اگر ارسال شده است)].

شرح دادخواست:قovi>
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
1.  اینجانب خواهان در تاریخ [تاریخ دقیق خرید، مثلاً: 1402/05/20] یک دستگاه خودروی [نوع خودرو، مثلاً: پژو پارس] مدل [مدل خودرو، مثلاً: 1401] به شماره پلاک [شماره پلاک کامل خودرو]، شماره شاسی [شماره شاسی خودرو] و شماره موتور [شماره موتور خودرو] را از خوانده محترم به مبلغ [مبلغ معامله به عدد و حروف] طی [مبایعه نامه/فاکتور فروش] پیوست خریداری نمودم.
2.  متاسفانه پس از [مدت زمان، مثلاً: چند روز استفاده / اولین مراجعه به تعمیرگاه / پیمودن حدود 500 کیلومتر]، اینجانب متوجه وجود عیوب اساسی و پنهان در خودروی مذکور شدم. از جمله این عیوب می توان به [شرح دقیق نوع عیب، مثلاً: وجود نقص جدی در سیستم گیربکس که منجر به تقه زدن و عدم تعویض دنده مناسب می شود / رنگ شدگی اساسی در قسمت درب عقب سمت راننده و گلگیر جلو که در زمان معامله به بنده اطلاع داده نشده بود / ایراد جدی در سیستم ترمز که کارایی لازم را ندارد و خطرات جانی به همراه دارد] اشاره کرد. این عیب [پنهان بوده و در زمان معامله با بازدید متعارف قابل تشخیص نبوده / خلاف اوصافی است که خوانده محترم در زمان فروش به بنده اعلام کرده بود، مانند: خودرو تصادفی نیست در حالی که آثار تصادف وجود دارد].
3.  با توجه به اینکه [عیب مذکور / نقص فنی / عدم انطباق با اوصاف مورد توافق] در زمان معامله [پنهان بوده و به اطلاع اینجانب نرسیده / خلاف اوصاف مورد توافق طرفین است] و خودرو دارای عیب اساسی است که موجب کاهش فاحش قیمت یا غیرقابل استفاده شدن آن می گردد، و از آنجا که اینجانب قصد طرح دعوای [فسخ معامله / مطالبه خسارت ناشی از عیب / الزام به تعمیر و رفع عیب] علیه خوانده محترم را دارم؛
4.  و بیم آن می رود که در صورت [استفاده بیشتر از خودرو / انجام تعمیرات ضروری برای رفع عیب / طولانی شدن زمان طرح دعوای اصلی و رسیدگی به آن]، دلایل و مدارک موجود و وضعیت فعلی عیب از بین رفته یا تغییر یابد و اثبات آن در آینده متعذر یا متعسر گردد، لذا مستنداً به ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم تقاضای صدور قرار تامین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری (متخصص خودرو) جهت ملاحظه، صورت برداری و اظهار نظر در خصوص [نوع، شدت و علت عیب] و [میزان کاهش قیمت خودرو / هزینه رفع عیب] را استدعا دارم.

با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی خواهان: [نام و نام خانوادگی شما]
امضا

پای کارشناس رسمی دادگستری به میان می آید: چرا مهمه؟

همونطور که توی دادخواست دیدید، همیشه درخواست «جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری» رو داریم. این کارشناس کیه و چرا اینقدر حضورش مهمه؟

ببینید، قاضی یه حقوقدانه و الزاما تو هر زمینه ای متخصص نیست. مثلاً ممکنه نتونه تشخیص بده که یه ایراد فنی تو موتور ماشین، چقدر جدیه، علتش چیه یا قدمتش چقدره. اینجا دقیقاً نقش کارشناس رسمی دادگستری پررنگ میشه. این کارشناس در واقع چشم و گوش فنی قاضیقovi> به حساب میاد.

وظایف کارشناس رسمی دادگستری

وقتی شورای حل اختلاف یا دادگاه، دستور تامین دلیل رو صادر می کنه، یه کارشناس رسمی رو برای بررسی خودروی شما انتخاب می کنه. وظایف اصلی این کارشناس شامل موارد زیر میشه:

• بررسی دقیق خودرو:قovi> کارشناس میاد و ماشین شما رو با دقت کامل از هر نظر (فنی، ظاهری، برقی و…) بررسی می کنه.
• تشخیص عیوب:قovi> ایرادها و نقص های موجود رو شناسایی و ثبت می کنه.
• اظهار نظر در مورد علت و قدمت عیب:قovi> این قسمت خیلی مهمه. کارشناس میگه که این عیب از کی وجود داشته (مثلاً قبل از معامله بوده یا بعدش)، دلیلش چی بوده و آیا جزو عیوب پنهان محسوب میشه یا نه.
• برآورد خسارت یا هزینه رفع عیب:قovi> اگه لازم باشه، هزینه تقریبی تعمیر یا میزان کاهش قیمت خودرو به دلیل وجود اون عیب رو هم تخمین می زنه.

گزارش کارشناسی: سندی محکم برای شما

تمامی این بررسی ها و اظهارات کارشناس توی یه «گزارش کارشناسی» مکتوب میشه. این گزارش، یه سند رسمی و خیلی معتبر برای پرونده شماست. شما می تونید در دعوای اصلی (مثلاً برای فسخ معامله یا گرفتن خسارت)، به این گزارش استناد کنید و باهاش حرفتون رو محکم کنید. این گزارش، حجت رو بر قاضی هم تموم می کنه و دیگه نیازی به بحث های فنی پیچیده تو دادگاه نیست.

البته اگه به نظریه کارشناس اعتراض داشتید، می تونید تو مهلت قانونی اعتراض کنید و درخواست کارشناسی مجدد رو بدید. اما معمولاً نظریه کارشناس های رسمی خیلی قابل اتکاست.

چند تا نکته مهم و کاربردی که باید بدونید!

خب، تا اینجای کار همه چیز رو در مورد تامین دلیل و نمونه دادخواستش گفتیم. اما مثل همیشه، یه سری نکته های ریز و درشت هست که دونستنشون می تونه حسابی به کارتون بیاد و جلوی ضرر و زیان های احتمالی رو بگیره:

تامین دلیل به معنای صدور رأی قطعی نیست!

شاید فکر کنید که وقتی دادخواست تامین دلیل دادید و کارشناس هم ماشین رو بررسی کرد، دیگه کار تمومه و حقتون رو گرفتید. اما اینطور نیست! تامین دلیل فقط یه قدم اول و بسیار مهمه. این فرآیند فقط برای ثبت و مستندسازی وضعیت فعلی خودروئه.قovi> یعنی فقط میاد و میگه که آقا/خانم، این ماشین الان این عیوب رو داره و این گزارش هم سندش. قاضی در مرحله تامین دلیل، راجع به اینکه کی مقصره، آیا معامله باید فسخ بشه یا نه، یا چقدر باید خسارت بگیرید، هیچ رایی صادر نمی کنه. بعد از تامین دلیل، شما باید یه دادخواست دیگه برای دعوای اصلی (مثلاً فسخ معامله یا مطالبه خسارت) بدید و اونجا از گزارش تامین دلیل به عنوان مدرک استفاده کنید.

محدودیت های زمانی برای طرح دعوای اصلی

اینجا یه نکته حساس هست که باید حسابی حواستون بهش باشه. بعد از اینکه تامین دلیل انجام شد، شما نباید پرونده رو ول کنید و به امان خدا بسپرید. برای عیوب پنهان (به خصوص در خودروهای دست دوم)، طبق قانون مدنی، معمولاً تا زمان مشخصی بعد از آگاهی از عیب، فرصت دارید که دعوای اصلی رو مطرح کنید. بهتره بعد از تامین دلیل، هرچه سریع تر با یه وکیل مشورت کنید تا زمان بندی دقیق رو برای دعوای اصلی بهتون بگه و فرصت رو از دست ندید.

مهمترین نکته: تا زمان انجام تامین دلیل و کارشناسی، ماشین رو دست نزنید!قovi>

این شاید مهم ترین توصیه ای باشه که می تونم بهتون بگم. اگه ماشین رو تعمیر کنید یا هر تغییر دیگه ای توش ایجاد کنید (حتی اگه برای رفع عیب باشه)، ممکنه کارشناس نتونه عیب اصلی رو به درستی تشخیص بده یا اینکه فروشنده بهونه بیاره که شما خودتون ایراد رو ایجاد یا دستکاری کردید. پس تا زمانی که کارشناس برای تامین دلیل نیومده و نظرش رو ثبت نکرده، حتی اگه ماشین قابل استفاده نیست، تا حد امکان از دست زدن بهش خودداری کنید. اگه مجبور به استفاده ضروری هستید، حتماً با وکیلتون مشورت کنید.

هزینه های تامین دلیل و نحوه تعیین آن

برای ثبت دادخواست تامین دلیل، باید یه سری هزینه ها رو بپردازید. این هزینه ها شامل هزینه دادرسی و هزینه کارشناسیه. هزینه دادرسی معمولاً مبلغ ثابتی نیست و بر اساس تعرفه های قانونی تعیین میشه. هزینه کارشناسی هم بسته به پیچیدگی پرونده و زمان و زحمت کارشناس، فرق می کنه. یه بخشی از این هزینه ها رو موقع ثبت دادخواست تو دفاتر خدمات قضایی پرداخت می کنید و باقی اش رو بعد از صدور قرار کارشناسی. نگران نباشید، اگه در دعوای اصلی برنده بشید، می تونید این هزینه ها رو هم از طرف مقابل مطالبه کنید.

چه زمانی درخواست تامین دلیل فوری است؟ (با جلب نظر کارشناس قبل از ابلاغ)

گاهی اوقات اوضاع و احوال به قدری فوریت داره که هر لحظه ممکنه دلیل از بین بره. مثلاً یه قطعه خیلی حساس داره از بین میره یا هر لحظه ممکنه فروشنده ماشین رو از دسترس خارج کنه. تو این جور مواقع، می تونید توی دادخواستتون درخواست «تامین دلیل فوری و اجرای آن قبل از ابلاغ به خوانده» رو مطرح کنید. یعنی از دادگاه بخواید که قبل از اینکه به فروشنده خبر بده، کارشناس بیاد و سریعاً وضعیت رو ثبت کنه. اگه قاضی فوریت رو تشخیص بده، دستور تامین دلیل فوری رو صادر می کنه. این گزینه برای مواقع واقعاً اورژانسیه.

پیامد عدم حضور خوانده در زمان کارشناسی

وقتی قرار تامین دلیل صادر میشه، معمولاً به خوانده (فروشنده) هم ابلاغ میشه که در فلان تاریخ و ساعت، کارشناس برای بررسی خودرو میاد. اگه خوانده حضور پیدا نکنه، این به این معنی نیست که تامین دلیل باطل میشه. کارشناس وظیفه داره به هر حال کارش رو انجام بده و گزارش رو تهیه کنه. عدم حضور خوانده به نفع شماست، چون نمی تونه بعداً بگه که از جریان بی خبر بوده یا بهش اجازه دفاع داده نشده. این موضوع هیچ خللی در اعتبار گزارش کارشناسی ایجاد نمی کنه.

با رعایت این نکات و قدم برداشتن با برنامه، می تونید بهترین نتیجه رو از تامین دلیل بگیرید و با خیال راحت تری به سمت احقاق حق خودتون در مورد خودروی معیوب حرکت کنید.

نتیجه گیری

همونطور که تا اینجا با هم صحبت کردیم، خرید یه خودروی معیوب، چه صفر کیلومتر باشه و چه دست دوم، می تونه حسابی دردسرساز بشه و اعصاب آدم رو خرد کنه. اما یادتون باشه که ناامید شدن، آخرین راهه! قانون برای حمایت از حقوق شماست و ابزارهای لازم رو در اختیارتون قرار داده.

تامین دلیل، همون گام اول و حیاتیه که بهتون کمک می کنه تا عیب و ایراد ماشینتون رو، قبل از اینکه فرصت از دست بره، به صورت رسمی ثبت و مستند کنید. این کار مثل یه سپر دفاعی قوی عمل می کنه که جلوی هر نوع بهونه تراشی از سمت فروشنده یا شرکت رو می گیره و دست شما رو برای پیگیری های بعدی حسابی باز می ذاره.

پس اگه خدای نکرده با همچین مشکلی روبرو شدید، معطل نکنید! مدارک لازم رو جمع کنید، با یه نمونه دادخواست تامین دلیل خودرو معیوبقovi> که اینجا یاد گرفتید، دادخواستتون رو تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید. حواستون باشه که تا زمان انجام کارشناسی، از تعمیر یا دستکاری خودرو خودداری کنید تا تمام شواهد دست نخورده باقی بمونن.

بعد از اینکه تامین دلیل انجام شد و گزارش کارشناسی رو گرفتید، حتماً با یه وکیل متخصص در امور خودرو و قراردادها مشورت کنید. اونجاست که می تونید با خیال راحت تر، دعوای اصلی (مثل فسخ معامله یا مطالبه خسارت) رو مطرح کنید و حقتون رو به طور کامل پس بگیرید. یادتون باشه، اقدام به موقع و دقیق، کلید موفقیت در این جور پرونده هاست.