روایت معاون بانک مرکزی از نرخ تورم و نقدیندگی

آفتاب نیوز :

محمد شیریجیان افزود: ادبیات شهرت و اعتبار بانک مرکزی مربوط به دهه 1980 است که موضوع شهرت مقام سیاستگذار پولی وارد ادبیات اقتصادی شد. این مسیله یکی از مهمترین الزامات اثربخشی سیاست های پولی و ارزی است. این مسیله در مقابل مقوله ناسازگاری زمانی و سیاست های مصلحتی مقام سیاستگذار پولی به وجود آمده و در نتیجه تصمیمات سیاستگذار پولی در برابر اقتضایات و شرایط اقتصادی مطرح شده است.

شیریجیان با اشاره به اهمیت بالای شهرت و اعتبار بانک مرکزی و نقش مهم آن در اثرگذاری سیاست های بانک مرکزی، گفت: مقام سیاستگذار برای بالابردن سطح شهرت و اعتبار خود برنامه های آینده خود را در نظر می گیرد و در جهت تحقق آن تلاش می کند. در واقع اختلاف برنامه سیاستگذار پولی با چیزی که در عمل اتفاق می افتد، تعیین کننده شهرت این مقام است.

معاون اقتصادی بانک مرکزی اظهار داشت: یکی از مهمترین مسایلی که بانک های مرکزی دنیا برای مدیریت انتظارات و حفظ جایگاه شهرت و اعتبار خود بر آن تاکید می کنند مسیله هدفگذاری تورمی است. میزان تحقق هدفگذاری و در واقع اختلاف میان تورم هدفگذاری شده و تورم مشاهده شده در شهرت و اعتبار سیاستگذار پولی نقش تعیین کننده ای دارد و این مسیله را می توان به هدفگذاری در نقدینگی و پایه پولی در دوره اخیر نیز تعمیم داد.

وی افزود: مهمترین آسیب شناسی شهرت و اعتبار بانک مرکزی ناسازگاری زمانی است و مبتنی بر همین مسیله هدفگذاری و تحقق هدفگذاری ها اهمیت پیدا می کند، هر قدر اعتماد و باور فعالان اقتصادی نسبت به تصمیمات مقام سیاستگذار پولی بیشتر باشد، خود را با سیاست ها اعلامی مقام سیاستگذار پولی بیشتر و بهتر انطباق می دهند و هر چقدر باور به سیاست ها در میان مردم و فعالان اقتصادی وجود نداشته باشد اثر بخشی سیاست ها و تحقق اهداف تنزل پیدا می کند.

وی با اشاره به اینکه مهمترین کانال انتقال شهرت و اعتبار مقام پولی در تحقق اهداف، کانال انتظارات است، گفت: باور و عقیده فعالان اقتصادی خود را در انتظارات آن ها نشان می دهد و هرچقدر شکاف بین تورم انتظاری و تورم هدفگذاری شده بیشتر باشد، شهرت سیاستگذار پولی تنزل پیدا می کند. سیاستگذاری هایی که اعمال می شود و آنچه تحقق پیدا می کند به تحقق سیاست های پولی در آینده کمک می کند.

معاون اقتصادی بانک مرکزی یکی دیگر از مواردی که به شهرت و اعتبار بانک مرکزی کمک می کند را درجه استقلال بانک مرکزی دانست و گفت: منظور از استقلال بانک مرکزی، استقلال در تعریف و استفاده از ابزار های سیاست های پولی و ارزی است. 

وی تصریح کرد: بانک مرکزی باید با آزادی عمل و اقتدار بر اساس آنچه که تشخیص می دهد و اعلام می کند از ابزار های مختلف استفاده کند تا هدفگذازی های خود را محقق سازد. در این میان عملکرد بانک مرکزی در تحقق اهداف در دوره های گذشته و باورپذیری فعالان اقتصادی نسبت به اجرای سیاست ها در موفقیت سیاست های بانک مرکزی اثرگذار است.

شیریجیان با بیان اینکه اجرای دقیق قواعد مالی موضوع بعدی است، اظهار کرد: این مسیله تضمین کننده سلامت سیاستگذاری پولی است و بانک مرکزی هر چقدر اقتدار بیشتری در اجرای دقیق قواعد مالی نشان دهد به باورپذیری بیشتر فعالان اقتصادی و مردم نسبت به سیاست های پولی کمک می کند.

وی با بیان اینکه بانک های مرکزی در سال های اخیر نسبت به هدفگذاری تورمی اقدام کرده اند، اظهار کرد: هدفگذاری تورمی در دوره های مختلف تجربه و نتایج متفاوتی داشته است. وقتی بانک مرکزی برای تورم هدفگذاری تعیین کند به رفتار های فعالان اقتصادی جهت داده و از این طریق انتظارات تورمی را مدیریت می کند؛ اما این مسیله نیز مهم است که بانک مرکزی در این اقدام تجربه خوبی داشته باشد؛ چرا که عملکرد بانک مرکزی در اعتبار و شهرت بانک مرکزی در ادوار آینده اثرگذار است و رویکرد مردم و فعالان اقتصادی در دوره های زمانی بعد در واکنش به تحقق اهداف و عملکرد بانک مرکزی در دوره های قبلی شکل می گیرد.

معاون اقتصادی بانک مرکزی اظهار کرد: موضوع بعدی بحث اجرای قواعد دقیق مالی است تا بانک مرکزی بتواند سیاست های کلان اقتصادی خود را نسبت به شبکه بانکی اعمال کند و این تضمین کننده سلامت نظام بانکی است و هر چه قدر بانک مرکزی در این حوزه اقتدار بیشتری نشان دهد نکته مثبتی برای فعالان اقتصادی محسوب می شود؛ چون می دانند بانک مرکزی سیاست گذار اصلی در این زمینه است.

وی افزود: بحث بعدی هدف گذاری تورمی است که تاریخچه زیادی در کشور دارد، این هدف گذاری ها به رفتار فعالان اقتصادی جهت می دهد؛ در نتیجه مهم است که در این هدف گذاری ها، بانک مرکزی به تجربه و شهرت خوبی دست یابد، هر چه قدر سلطه سیاست های پولی بر سیاست های مالی بیشتر باشد به بانک مرکزی برای اجرای مقتدرانه سیاست های پولی کمک می شود.

شیریجیان تاکید کرد: یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد ایران موضوع شوک های بیرونی است که به شدت بر انتظارات مردم و رفتار فعالان اقتصادی اثرگذار است. یکی از اتفاقاتی که در سال های اخیر رخ داده این است که شوک های بیرونی سبب هراس و هیجان و در انتها منجر به فرار سرمایه شده اند و مردم نیز در این شرایط دارایی خود را به دارایی های غیر مولد تبدیل می کنند.

وی افزود: فرار سرمایه بر افزایش نرخ ارز و آن هم بر بازار دارایی اثر می گذارد. طبیعتاً در ادامه افزایش تقاضای پول، عرضه پول، تورم، شکاف تورمی بین نرخ هدف گذاری شده و نرخ مشاهده شده باعث تخریب انتظارات می شود، این موضوع در حال حاضر یکی از اتفاقاتی است که در اقتصاد ایران می افتد و تاثیر بدی بر شهرت سیاست گذار پولی دارد.

معاون اقتصادی بانک مرکزی بیان کرد: سلطه سیاست های مالی سبب استقراض از بانک مرکزی می شود، برای مثال دولت از شبکه بانکی بدون توجه به منابع و توان آن ها استقراض می کند، بهبود شهرت مقام سیاست گذار پولی تابعی از درجه تحقق الزاماتی مانند سلطه سیاست های مالی بر پولی، استقراض دولت از بانک مرکزی، ضعف در نظارت و تنظیم گری شبکه بانکی و اجرای با کیفیت پایین ضوابط مالی، شکاف زیاد میان تورم هدف گذاری شده و تورم محقق شده، ناکارآمدی کانال های انتقال سیاست پولی و اثرات متقابل نوسانات شدید نرخ ارز و انتظارت تورمی است.

وی افزود: اگر ما بخواهیم این شهرت و اعتبار سیاست گذار پولی را احیا کنیم باید اعمال ما در جهت حل این مشکلات باشد، در دوره جدید ما سیاست تثبیت را اجرا کردیم و در این سال ها تلاطم متغیر های اقتصاد کلان و نرخ های بالای تورم را داشتیم به همین علت جایگاه بانک مرکزی پایین آمده بود که این ها در مجموع سبب شده بود تا در دهه نود متغیر های اقتصادی ما نسبت به نرخ های بلند مدت خود فاصله جدی بگیرند مثلا نرخ رشد نقدینگی در سال های 90 تا 96، 26/7 درصد بود و در سال های 97 تا 1401، به 33 درصد رسیده بود.

شیریجیان با اشاره به این موضوع که سیاست تثبیت اقتصادی محور هایی داشت که مهمترین آن «کنترل و مدیریت رشد نقدینگی در جهت مهار تورم» بود، گفت: از دیگر محور های تثبیت اقتصادی می توان به «تنظیم گری و مدیریت بازار ارز»، «تقویت نظارت و اصلاح نظام بانکی»، «تنظیم مناسبات مالی میان بانک مرکزی و شبکه بانکی با دولت»، «تقویت حکمرانی ریال»، «تقویت دیپلماسی ارزی و پولی» و همچنین «آگاه سازی و اطلاع رسانی در خصوص موضوعات ارزی و بانکی با هدف مدیریت انتظارات» اشاره کرد. 

معاون اقتصادی بانک مرکزی تاکید کرد: سال گذشته که اولین سال اجرای این سیاست بود هدفگذاری نقدینگی 25 درصد بود که به 24.3 درصد رسید. همچنین بحث هدایت نقدینگی به سمت بخش های تولیدی را هم در دستور کار قرار دادیم، هدف گذاری ما برای نرخ نقطه به نقطه تورم مصرف کننده نیز کانال 30 درصدی بود که به عدد 32.3 رسید و نرخ رشد پایه پولی در ابتدای سال قبل 45 درصد بود که به 28.1 درصد کاهش یافت.

وی با بیان اینکه نرخ رشد حجم پول که در 1401، 65.4 درصد بود، به 17.5 درصد کاهش یافت، افزود: نرخ سالانه تورم مصرف کننده که در فروردین 1402، 47.6 درصد بود اکنون به 38.8 درصد رسیده است. در کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه تولید کننده نیز رکوردشکنی داشتیم و این نرخ از 40.7 درصد در فروردین 1402 به 23.8 درصد در فروردین امسال رسید.

شیریجیان تاکید کرد: نرخ تورم سالانه تولید کننده نیز از 36.6 در فروردین 1402، به 31.2 درصد در فروردین امسال رسید و نرخ رشد اقتصادی با نفت در 9 ماهه 1402 نیز به 4.5 درصد رسید.

وی گفت: راهکار هایی که می توانیم اتخاذ کنیم برای کمک به شهرت و اعتبار سیاست گذار پولی مواردی است مانند اعلام سیاست های پولی بانک مرکزی و ارایه گزارش های فصلی سیاست پولی به مقامات کشور، اقتدار در اجرای سیاست های پولی با هدف پیش بینی پذیر کردن فضا برای فعالان اقتصادی و دادن این سیگنال که بانک در سیاست های پولی اقتدار دارد تا فعالان خود را با آن منطبق کند، هدف گذاری متغیر های کلان اقتصادی که ما امسال هم این کار را انجام دادیم و برای نقدینگی نرخ 23 درصد با تلورانس 2 درصد و تورم نقطه به نقطه هم کانال 20 درصد را برای پایان سال در نظر گرفتیم.