شهادت مجاهد شهید اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین – حماس کوتاه زمانی پس از شرکت در مراسم رسمی تحلیف رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در تهران از جنبه های مختلف از جمله زمان و مکان و شرائطی که ترور در آن انجام شده، تحولی مهم است که می تواند با مجموعه کنش و واکنش ها پیامدهای قابل توجهی در پی داشته باشد. هرچند هنوز اطلاعات دقیقی از ابعاد فنی و عملیاتی این ترور وجود ندارد اما در یک نگاه سریع می توان از برخی ابعاد راهبردی آن نوشت:
۱. اسرائیل با این ترور یک بار دیگر در تنگنای نظامی جنگی و قفل شدگیِ همچنان مستمر خود در نوار غزه، به مزیت نسبی امنیتی و قدرت بالای تروریستی خود رو آورد. رژیم صهیونیستی ده ماه است که خاک غزه را به توبره کشیده و چهل هزار فلسطینی را به شهادت رسانده است اما نمی تواند با کسب پیروزی به این جنگ ویرانگر پایان دهد و همچنان گرفتار جنگ فرسایشی غزه است. ترور شهید اسماعیل هنیه راهی جایگزین برای فرار به جلو و رهایی از این وضعیت قفل شدگی و بن بست از طریق قدرتنمایی امنیتی است.
۲. ترور دیروز فواد شکر فرمانده ارشد جهادی حزب الله در مربع امنیتی ویژه این حزب در حومه بیروت هم نتیجه قفل شدگی در وضعیت جنگی با حزب الله در جبهه‌ی جنوب لبنان و رجوع به مزیت امنیتی رژیم صهیونیستی است. در حالی که بسیاری از تحلیلگران ناآشنا با معادله نظامی و امنیتی حاکم بر جبهه جنوب لبنان، نادانسته و ناآگاهانه، و بوق های تبلیغاتی رژیم صهیونیستی بصورت دیده و دانسته از احتمال بالای شروع جنگی محدود یا همه جانبه از سوی اسرائیل علیه لبنان می گفتند این رژیم که از معادله واقعی حاکم بر صحنه نبرد خود با حزب الله به خوبی خبر دارد، گزینه راحت تر ترور امنیتی در بیروت را برگزید.
۳. بنابراین بستر رجوع از عملیات نظامی به عملیات امنیتی ویژه را باید در تحلیل ترورهای تهران و بیروت در نظر داشت و در ارزیابی این عملیات ها دچار خطای تحلیلی نشد به نحوی که تنها نیمه پُر لیوان و توانایی های ویژه امنیتی رژیم اسرائیل را دید.
۴. در هر دو عملیات به ویژه عملیات در ایران، ابعاد نظامی و امنیتی و تکنولوژیک قدرت نمایی اسرائیل قابل توجه بوده و انکارناکردنی است. ضمن اینکه زمان بندی عملیات تهران در اولین روز شروع به کار رسمی دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری اسلامی ایران و پس از شرکت شهید اسماعیل هنیه در مراسم تحلیف ریاست جمهوری ایشان حامل پیام های ویژه است.
۵. اسرائیل از فضای وفاق ملی ایجاد شده در ساختارهای حاکمیتی و امید نسبی ایجاد شده در جامعه ایران ناخشنود است و دست به انواع عملیات مختلف آشکار و پنهان خواهد زد تا وضعیت جدید سیاسی و اجتماعی ایران مسیر تکاملی محتمل خود را طی نکند.
۶. هدف عملیات در بیروت، علاوه بر پاسخ به عملیات مجدل الشمس در بلندی های اشغالی جولان، تحمیل یک معادله نظامی و امنیتی جدید به حزب الله است که اگر حزب الله پاسخ آن را ندهد، تثبیت خواهد شد. بنابراین حزب الله بر اساس منطق راهبردی و هشدارهای پیشین خود ناگزیر از پاسخ است، اما در عین حال باید پاسخ خود را به گونه ای و در سطحی تنظیم کند که ضمن اعاده بازدارندگی، مدیریت راهبردی منازعه را از سوی حزب الله تضعیف نکند.
۷. عملیات در تهران، حیثیت و پرستیژ ایران و معادله بازدارندگی نسبی ایجاد شده به سود ایران پس از عملیات وعده صادق را هدف گرفته و ایران نیر بر اساس منطق استراتژیک ناگزیر از پاسخ و اعاده بازدارندگی و حفظ اعتبار خود است، اما همان قواعد استراتژیک حاکم بر اقدام حزب الله به طریق اولی بر اقدام ایران حاکم است.
۸. برای پاسخ، طیفی از گزینه های امنیتی – اطلاعاتی تا عملیاتی – جنگی فراروی حزب‌الله و ایران قرار دارد که هر یک امتیازات و محدودیت های خود را دارد و به دقت باید بررسی شود.
۹. عملیات های ترور در بیروت و تهران، حزب الله، مجموعه مقاومت و به ویژه ایران را در برابر یک آزمون ویژه قرار داده است. هم باید پاسخ، آن هم پاسخ کیفی و بازدارنده داده شود و هم باید امکان مدیریت صحنه برای حزب الله، ایران و مجموعه مقاومت باقی بماند. این جمع متناقضات، کارویژه اصلی اقدامات سیاسی بزرگی در این اندازه است که باید با بررسی همه ابعاد موضوع منجر به اتخاذ بهترین تصمیم و اقدام یا اقدامات ممکن و متناسب شود.
۱۰. آنچه گفتیم ناظر به متنِ رویداد فعلی است، اما فرامتنِ آن، نیازمند برنامه فراتری است که مرتبط با راهبرد کلان ایران در سیاست خارجی است. در چارچوب این استراتژی، مهار اسرائیل می بایست به موازات راه های نظامی و امنیتی، از راه های سیاسی و دیپلماتیک و حقوقی و بین‌المللی نیز تکمیل شود و الا ابتر خواهد ماند.
۱۱. سیاست خارجی ایران در دولت جدید نیازمند یک طرح ویژه و پاسخگوی نیازهای مرحله فعلی است که می بایست بر اساس یک ایده مرکزی تنظیم و پس از اجماع سازی داخلی، پی گیری و اجرایی شود. در یادداشت اخیرم در پایگاه خبری جماران و در یک گفتگو با شماره اخیر مجله سوره*** به جنبه هایی از این موضوع پرداخته ام و امیدوارم بتوانم ابعاد دیگر آن را به مرور در یادداشت ها و گفتگوهایی مستقل تشریح کنم.
* سخنگو و معاون پیشین وزارت امور خارجه.
** یادداشت “دوگانه ها و سیاست خارجی هویت محور برای ایران” قابل دسترس در پیوند زیر:
https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1638577
*** کنش دیپلماتیک بر اساس عناصر هویتی، گفتگو با حسین جابری‌انصاری، مجله سوره، شماره مسلسل ۱۸۱، خرداد ۱۴۰۳، ص.ص ۴۵ تا ۴۹.
310310
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "ترور شهید اسماعیل هنیه و پاسخ ناگزیر" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "ترور شهید اسماعیل هنیه و پاسخ ناگزیر"، کلیک کنید.
