بررسی سایه هما بر فرهنگ ادبیات روسیه

در یک پژوهش بررسی شد؛

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری جیرو؛ دکتر مرضیه یحیی پور عضو هیأت علمی دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی و نویسنده مقاله درباره این پژوهش گفت: «بونین بارها از تأثیرپذیری خود از سعدی گفته است و عین عبارت ایشان چنین است که شیخ سعدی نامش جاودان باد! ما با بهره از اشعار شیخ سعدی که مانند دانه های مروارید در میان اشعار ما آمده خوش قلم شدیم».

وی تاکید کرد: «در این پژوهش ثابت شده است که بونین به تأسی از سعدی به سیمای هما در داستان «سایۀ پرنده» پرداخته است».
استاد دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران افزود: «این تحقیق به بررسی اهمیت «پرنده هما» در فرهنگ و ادبیات عرفانی ایران و تأثیر آن بر ادبیات روسیه می پردازد».

دکتر یحیی پور اظهار داشت: «در ادبیات عرفانی فارسی مبتنی بر پایه فرهنگ ایرانی اسلامی تصاویری نمادین دربارۀ نور و ظلمت و سایه نیز وارد شده که به شکل قابل توجهی در آثار شاعران گنجانده شده است».

استاد دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران تاکید کرد: «این نمادها به شاعران کمک کرده است تا مسیر معنوی سیر و سلوک را برای رسیدن به کمال و خودشناسی به تصویر بکشند».

وی یکی از مهمترین آثار ادبیات عرفانی ایران را منطق الطیر عطار عنوان کرد که در آن به سیر و سلوک عارفانه پرداخته می شود که لازمه خودشناسی و نتیجۀ آن خداشناسی است.

دکتر یحیی پور افزود: «در داستان همای عطار واژۀ سایه هشت بار تکرار شده است که پژوهشگران به بررسی معنای آن پرداخته اند».
استاد دانشگاه تهران با یادآوری اینکه اشعار و دیدگاه های سعدی تأثیر زیادی بر شماری از نویسندگان روس داشته یه اثرگذاری مستقیم سعدی و تمثیل هما بر تعداد زیادی از شاعران روس به خصوص ایوان بونین شاعر سده بیستم میلادی اشاره نمود.

به گفته این محقق بونین بارها به تأثیرپذیری خود از سعدی اشاره کرده و او را شیرین زبان ترین نویسنده از گذشتگان و بهترین از آیندگان نامیده است.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه پرنده هما نماد رهایی از قید و بند دنیای مادی از طریق تجدید معنوی و گذار متعالی به جهان مطلق است اظهار داشت: «سایۀ همای سعادت و قدرت» نیز بر بونین افکنده شد که هفت صد سال پس از سعدی شیرازی می زیست».
پاسخ به پرسش هایی مانند: سایۀ «هما» در ادبیات عرفانی ایران و روسیه از چه جایگاهی برخوردار است؟ چرا شاعر روس مجموعه یازده داستان خود را «سایۀ پرنده» نامید و در داستانی به همین نام در این مجموعه با استفاده از اشعار سعدی شیرازی به همای سعادت و سیر و سلوک عارفانه پرداخته است؟ هدف های دیگر پژوهش حاضر بوده است.

عضو هیأت علمی دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی در پایان اشاره کرد: «نتیجۀ بررسی ابعاد گوناگون موضوع نشان می دهد که دو شاعر سرزمین فارس و روسیه با وجود اختلاف زمانی نزدیک به هفت سده و تفاوت های فرهنگی نگرش یکسانی دربارۀ سیر و سلوک عارفانه داشته اند و نور مطلق سایۀ خود را بر سر هر دو شاعر گسترانده است که نماد آن را که «هما» پرنده اساطیری ایرانی است شاعران روس و به خصوص «بونین» از شاعران ایرانی گرفته اند.

این مقاله کار مشترکی از مرضیه یحیی پور جان اله کریمی مطهر و یوگنی پاناماریوف است.