نفس بورس گرفته شد/ امیدی به نجات بورس از تله رکودی است؟

مریم فکری: بازار سرمایه در حالی امروز کار خود را پس از تعطیلات نوروزی به شکل جدی آغاز کرد که در ساعت های اولیه روز در مسیر ریزشی قرار گرفت. این در شرایطی است که سال 1402 برای بازار سرمایه چندان خوشایند نبود. بررسی ها نشان می دهد که بازار سهام ابتدای سال 1402 سبزپوش بود و توانست اواسط اردیبهشت ماه قله 2 میلیون و 535 هزار واحدی را فتح کند. با این وجود هر چه به فصل تابستان نزدیک شدیم، از طراوت روزهای ابتدایی سال در معاملات بورس کاسته شد و بازار بیشتر در باتلاق رکودی فرو رفت. با وجود این، تصور می شد نیمه دوم سال برای بورس نیمه متفاوتی با نیمه نخست باشد، اما همچنان رمق بازار گرفته شد و بازار سرمایه کم توان وارد دور جدیدی از رکود و نااطمینانی شد.

کارشناسان اعتقاد دارند بازار سرمایه یک سال رکودی را پشت سر گذاشت. در بررسی علل رکود حاکم بر بازارها می توان سیاست های دولت و بانک مرکزی را یکی از عوامل موثر عنوان کرد که اقتصاد را به ورطه رکودی کشاند و بنگاه های تولیدی را با چالش جدیدی مواجه کرد.

سه پارامتر اثرگذار روی بورس

در همین خصوص، همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با خبرگزاری جیرو با اشاره به وضعیت بورس، می گوید: سه پارامتر روی بورس اثرگذار بوده است. یکی، قیمت گذاری دستوری است که بخشی از صنایع را زیان ده کرده است. بخش دوم، به نرخ بهره بسیار بالا برمی گردد و این که ما الاکلنگی به نام نرخ بهره و شاخص داریم. وقتی ما نرخ بهره را بالا می بریم، در واقع شاخص بورس و دارایی های دیگر ریزش پیدا می کند.

وی می افزاید: با توجه به فروش اوراق های 30 درصدی در پایان سال، این مساله تشدید شد. موضوع دوم هم اختلاف های شدید ارز دولتی و ارز آزاد است که در پایان سال به حدود 30 درصد رسید. یعنی شرکت های صادرکننده در حدود 30 درصد دارایی و درآمد خود را دودستی تقدیم واردکنندگان می کنند. به همین دلیل هم چندان استقبالی از صادرات نمی شود.

این کارشناس بازار سرمایه متذکر می شود: مسایل مختلف دیگری از جمله دست اندازی دولت به درآمد شرکت ها را اضافه کنید و قوانین خلق الساعه و یا تغییراتی چون نرخ خوراک پتروشیمی و نرخ گاز و یا عوارض صادراتی، همه گی باعث می شود که شرایط بازار سرمایه مطلوب نباشد.

دارابی عنوان می کند: در سال 1403 هم این مسایل دارد ادامه پیدا می کند و اگر تغییراتی در این زمینه اعمال نشود، شرایط نمی تواند خیلی تغییر کند.

وی تصریح می کند: البته در ابتدای سال مرحله دوم انتخابات مجلس را داریم که تشکیل این مجلس و نیز در فصل پاییز، انتخابات آمریکا، اهمیت خاص خود را دارد.

این کارشناس بازار سرمایه یادآور می شود: با توجه به این شرایط انتظار نداریم که اقتصاد ایران بتواند نفسی بکشد. وقتی اقتصاد ایران نفس نکشد، نمی توانیم در واقع شاهد تغییرات جدی در بورس باشیم، چون بورس، آینه بخش اقتصاد است و بدون همراهی بخش واقعی اقتصاد، تنها امید به تورم است که تورم هم با توجه به قیمت گذاری دستوری و نرخ ارز، در حساب های شرکت ها منعکس نمی شود و شرکت ها به شدت تضعیف شده اند.

بورس همچنان درجا می زند؟

دارابی در پاسخ به این پرسش که با این شرایط بورس در سال جدید درجا خواهد زد؟ می گوید: این ها بستگی دارد به این که بتوانیم از مثلث قیمت گذاری دستوری، نرخ بهره و نرخ ارز، بازار را نجات دهیم. همچنین تصمیماتی که دولت در سال جدید برای اقتصاد کشور می گیرد.

وی با اشاره به نرخ ارز در سال 1403، عنوان می کند: نمی توان پیش بینی کرد. نرخ ارز به مقدار زیادی به سیاست های دولت برمی گردد، اما در حال حاضر نرخ ارز دولتی به دلیل این که فاصله زیادی با نرخ ارز بازار آزاد دارد، یک صف ارزی برای واردات شکل گرفته است. از آن طرف هم صادرکنندگان انگیزه ای برای صادرات ندارند.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح می کند: کسری تراز تجاری کشور به بالای 15 میلیارد دلار رسیده است. ما تقریبا 3 سال درگیر انتقال 6 میلیارد دلار مطالبات مان از کره جنوبی بودیم.

دارابی متذکر می شود: حالا که 15 میلیارد دلار کسری تراز تجاری آوردیم، این نشان می دهد که چه دردسر بزرگی دارد بازار ارز را تهدید می کند و هر چه زودتر باید این نرخ ها اصلاح شود.

وی تاکید می کند: اگر نرخ ها اصلاح نشود، شوکی که بعدا رخ می دهد، خیلی شدیدتر خواهد شد و به همین دلیل باید هر چه زودتر تدبیری کنیم.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان می کند: اگر نرخ ارز 28 هزار و 500 تومانی ادامه پیدا کند، همان بلایی بر سر اقتصاد می آید که ارز 4 هزار و 200 تومانی بر سر اقتصاد آورد و در نهایت منجر به خروج منابع و همچنین کالاها از کشور شد.

223225